Tèimp: differenze tra le versioni

Contenuto cancellato Contenuto aggiunto
mNessun oggetto della modifica
m giustèda méj la mé scritùra di inìsi
Riga 12:
 
 
Al '''tèimp''' l'è la dimensiòun in dû a 's pèinsa e a 's [[misûra]] al scòrer djdi avenimèint: acsè a 's pôl sernîr quèl ch' l' è al pasé, aldal presàint e aldal futûr. CàlCl' consètidéa chè eddal tèimp l' è acsè cumplichécumplichéda ch'che ji [[filòśòffilòśuf]] e ji [[siènsié]] ji gh' àn sèimper pinsè e studiè in sìma. fin dai tèimp piò antìg.
 
L'[[unitê de mzûra|unité edde misùram'śùra]] standard dal [[Sistèma Internasiunèl (SI)]] l' è al [[secònd]]. Pròpia basèndesguardènd int sulal secònd a 's definìs el misùri piò gròsi cùma 'l [[Minùt|minùt]], l' [[Ōra|óraōra]], al [[Dè|dè]], la [[Smàna|smàna]], al [[Més|méś]], l' [[Ân|ân]], al [[Lòster|lùster]], al [[Sècol|sécol]], e al [[Milèni|milèni]].
 
Al tèimp a 'l pôl èser [[miśurè]], pròpia cùma jchègli ètri dimensiòun dla [[fìsica]]. JI strumèint per misurèr al tèimp glegl' jnîn ji [[arlói|arlòi]]. ChjChi arlòi tròp precìs ji 's ciàmen [[crunòmeter]]. Quî pò' vramèint tròp precìs, stènd intin dàldal 2012, glegl' jnîn quî atòmic.
 
A 's' drôva diferàint e-schèli temporèli cuntìnui a secònda djdi càmp: al tèimp universèl, al tèimp atomìc universèl, al tèimp atòmic internasiunèl (TAI), ch' l' è al pòuntpunt ed partèinsa dàgli ètri schèli, al tèimp cuùrdiné universèl (UTC), ch' l' è al stàndard per l'uràri sivìlsivîl, al Tèimp Terèster (TT), ecc.
 
'''Stòria dal cunsèt ed tèimp'''
 
L'umanité l' à sèimper duù pinsèr a la questiòun djdi spàsi temporé in dû colochèrandèr a mèter in 'na manéra urdnèda ji avenimèint: el primi distinsiòun dal tèimp ch' al scòr ji tgnìventgnìv'n adré ajai fenòmen sìclic astronòmic, cùm' al dè ch' al pàsa intin dla nôt, ji cambiamèint dla [[lûna]], el diferèinti [[stagiòun]], ch' ji àn permìs ed cumprèndercapîr mej el scansiòuniscansiòun temporèltemporèli e invintèresstrulghèr i [[Lunèri|calendàrjcalendàri]], ch' ji còunten al pasèr djdi dè, del smàni, djdi méś e djdi ân.
 
|sel=1