|
Al sucès cumerciàl al riva dabòṅ par lò cun al tèrs 45 gir '''Fatti mandare dalla mamma a prendere il latte''' (''Fà-'t mandàr da tò màdar a tōr dal lat'', 1963): ''Gianni Morandi'' al dvénta un fenòmen ad custùm, óltar ch'un cantànt dimóndi cgnusû, destinâ a dvintàr al sìmbul dna generasiòṅ intéra ad ragasōi insém a la turinéśa [[Rita Pavone]]. Cun '''In ginocchio da te''' (''In śnòć da tè'', 1964) al vins al [[Cantagìr]] e al vénd da piò 'd un migliòṅ ad còpi. Ma a n finìs minga lè. Gianni al fà vgnir fóra, òṅ da drē a c'l àtar, dimóndi sìngui cuma '''Non son degno di te''' (''A n sòṅ minga dégn ad tè''), '''Se non avessi più te''' (''S'a n t gh'is piò''), '''Si fa sera''' (''A s fà sira'') e '''La fisarmonica''' (''Al mandśét''). Soquànti ad cal canti chè i s fànan cgnósar par via ad pelìculi dal cìnema (''008: Operazione ritmo'' ad [[Tullio Piacentini]], par dir-'n una) o i daṅ al tìtul a di film sénsa scódśa: i [[musicarelli]], pelìculi fati e muntàdi in présia par dasfrutàr-'n al sucès. méntar 'l éra drē a giràr òṅ ad quìst chè (''In ginocchio da te'') ''Gianni'' al cgnós sò mujèr [[Laura Efrikian]]: 'l è al 1966 e ''Morandi'' al s spóśa, al vins a [[Canzonissima]] e a 'l [[Cantagìr]] cun '''Notte di ferragosto''' (''Nòt ad feragóst''). 'L è 'l aṅ dla śvòlta: ''Morandi'' al scólta al braṅ ad ''Migliacci'' '''C'era un ragazzo che come me amava i Beatles e i Rolling Stones''' (''A gh'éra un ragasōl che cuma mè a gh piaśiva i [[Beatles]] e i [[Rolling Stones]]'') e al decìd ad cantàr-al.
"C'era un ragazzo che come me amava i Beatles e i Rolling Stones" però 'l à patî i cólp dal manarèṅ dla cinsùra televiśìva p'r i vèrs "mi han detto va nel Vietnam e spara ai Vietcong" (i m aṅ dit và in dal Vietnam e spara a i Vietcong) e par tuta l'atmusféra cóntar gl'Americàṅ ch'a s in lśiva dèntar. A gh'è stada anc n'interugasiòṅ in Parlamènt ch'la dgiva "Cuma a s parmét-al 'n autōr ad mùśica lśéra ad criticàr la pulìtica èstra 'd un paèś amìg cuma i Stat Unî!?". Anc la [[Rai]] e i sò funsionàrifunsiunàri i ivanìvan fat la sò figurafigùra barbinada cun difés sugerimèntdgénd ad cambiàr al paròli incriminàdi (Vietnam e Vietcong) cun Corfù e Cefalù. MigliacciMa ala rifiutò''Migliacci'' ada strurpiàrn algh'éra pèsgnanc eindivìś, piutòst al cunsiliòsò cunsìli a ''Morandi'' 'l éra qvél ad cantardruàr "gli han detto va' nel tatatà e spara ai tatatà" propriapròpria par sutulineàrréndar ciàra la censuracinsùra subidapatìda.
In dal 1967 a nas sò fióla ''Serena'' ma la mórmōr subìt dòpadòp. eIn cal méntar ''Morandi'' 'l è custrét a partìr p'r al servìsi militàr. Morandie al'l facanta sólsōl soquantisoquànti sighli televiśiviteleviśìvi: '''Un mondo d'amore''' (''Un mónd 'd amóramōr'') par ''Giovani'', '''Mezzanotte fra poco''' (''Meśanòt fra pòcpôc'') par ''Partitissima'' e '''Una domenica così''' (''Na dménga acsè'') par ''Settevoci''.
DòpaDòp al fiascfiàsc clamuróś ad '''Per amore, per magia''' un film muśicàl ch'a fa gnirvgnir in mènt la fàvulafòla 'd Aladèṅ, ''Morandi'' al tornatórna a cantàr a [[Canzonissima]] e al la vins cun '''Scende la pioggia''' (''AlLa gósipiòva ila vènanvèṅ śò''), sucès ardupiâ 'l an dòp cun '''Ma chi se ne importa''' (''A n gh'in fréga gnint a ninsòṅ'').
In cal perìud chè Gianni Morandi al fóndamét in pē insém a ''Migliacci'' gl'edisiòṅ muśicalimuśicàli Mimo e in dal 1970 al canta '''Occhi di ragazza''' (''Oć ad ragasaragàsa'') a 'l [[Eurofestival]] 'd [[Amsterdam]].
=== La criśi ===
In di an Stanta al gh'à un brut perìud ad criśi. Morandi al vèṅvà a fónd par sumèrsvia dal clima ideulògic dla cuntestasiòṅ ad chi an lè e 'l è inculpâ 'd èsar un cantantcantànt tròp alśéralśēr, tradisiunàlista e cumerciàl. I fióifiōi di fiórfiōr i sn in èṅpōlan rótpiò 'd andàr a tórtōr al lat. In d'l Utóbar dal 1970 al vèṅ fisćiâ da bòna part dal pùblic dal palasport ad [[Turén|Turèṅ]], specialmèndspecialmènt durantdurànt la canta '''Al bar si muore''' (''AlA 'l bar a s mórmōr'').
La criśi prufesiunàla la dvénta na criśi ad vénditi, e a n sèrvsarvìs a gnint andàr a [[Sanremo]] in dal 1972 cun '''Vado a lavorare''' (''A vag a lavuràrlauràr''), cansòṅ ch'la s piasa quartaquàrta ma ch'la n val na cica: la criśi la dvénta anc persunàla quandquànd, in dal stés perìud, al matrimòni cun la ''Efrikian'' (ch'la gh'à datdâ dudū fióifiōi, la ''Marianna'' e Marco) al finìs mâl.
In dal 1975 'l incìd '''Il mondo di frutta candita''' (''Al mónd ad fruta candìda''), interamènt scrit dal tut da [[Ivano Fossati]], ma 'l disc al n vénd briśa.
In dal 1977 al s iscrìv ala 'l cunservatòri ad Santa Cecilia a [[Róma]] p'r imparar a sunàr al cuntrabàs ma al n s diplomadiplòma minga. In cal perìud chè al fa gnirvgnir fóra dudū canti p'r i putèṅ: '''Sei forte papà''' (''At séesē fòrt papà'') e '''La befana trullallà''' ma sólsōl al prim al vénd quèl, c'l àtar 'l è 'n àtar flop.
=== La ripréśa ===
Al tórna ala 'l sucès in di prim an Utànta cun i braṅ '''Canzoni stonate''' (''CansóniCansòṅ stunàdi'') e '''Uno su mille''' (''Oṅ su mila'') e in dal 1987 al vins a 'l [[Festival ad Sanremo]] insém a [[Umberto Tozzi]] e [[Enrico Ruggeri]] cun '''Si può dare di più''' (''A s pólpōl dar da piò''). 'L an dòp al fafà un'n disc insém a [[Lucio Dalla]], al famóś '''Dalla/Morandi''', cun la canta '''Chiedi chi erano i Beatles''' (''Dmanda ch'i èraṅér'n i [[Beatles]]'') misa dèntar. InsómaIn pòchi paròli, un sucès a dréedrē c'l àtar, finfiṅ a 'rivàr ala 'l 1992 quandquànd al canta '''Banane e lampone''' (''BananiBanàni e lampòṅ'').
{{CITAZIONE2|Guardo la televisione, c'è del pollo dentro il frigo, mangio e provo a immaginare le tue mosse e le parole... E che sono un po' geloso [scemo], ma ti amo per davvero [vero], si, va be' l'autonomia, [...mia], ma ricorda che sei mia! Banane, lampone, chi c'era con te? [Chi c'era stasera?] Io sono il tuo amore sei solo per me!...|A guàrd la televiśiòṅ, a gh'è dal pui in dal frigo, a magn e a próṿpróv a pinsàr a 'l tò mòsi e a 'l paròli... 'L è ch'a sòṅ un pòcpôc gelóś [sém], ma a t vój bèṅ dabòṅ [véra], sè, va là l'autunumìa, [...mìa], ma 'rcòrd-at ch'at sē mia! Banàni, lampòṅ, chi gh'éra tèg? [Chi gh'éra stasìra?] Mè a sòṅ al tò amóramōr at sē sōl na ròba mia!...|'''Banane e lampone''', ''1992''|DIALETTO={{Mud}}|LINGUA={{It}}}}
''Gianni Morandi'' al partìs cun i "cuncèrt d'l autobus", di spétàcui dalda l vivviṿ, ch'i gh'aṅ un sucès clamuróś: 270 rèplichi in di teàtar itagliàṅ, cun dal tapi impurtànti in Europa, in di [[Stat Unî]] e in dal [[Cànada]] (Palace Theatre ad [[New York]] e Maple Leaf Garden ad [[Turònt]]).
In dal 1995 al va incóra a [[Sanremo]], cla vòlta chè insém a [[Barbara Cola]], e al canta '''In amore''' rivandrivànd secónd.
In d'l Utóbar dal 1996 ala vèṅ fóra al disc '''Morandi''' e Gianni al tórna preputentemèntad fòrsa in di prim déś pòst dla clasificaclasìfica par mèśvia di braṅ cuma '''Fino alla fine del mondo''' (''fiṅ a la finfiṅ dal mónd'') e '''La Regina dell'ultimo tango''' (''La ReginaRegìna d'l ùltim tang'', cantadacantàda ala 'l [[Festivalbar]]).
=== Al sucès televiśìṿ ===
| 