Carpśàn: differenze tra le versioni
Contenuto cancellato Contenuto aggiunto
Creata pagina con "ś" |
Nessun oggetto della modifica |
||
Riga 1:
{{Metacaixa
|id=0
|color=
|bt1=Carpśàn
|bticona1=[[File:Stemma Carpi.png|16px]]
|ps1=
__NOTOC__
{{dialort | dial=Carpśàn}}
{{Variant|MUD}}
|colore=#FD9191
|stati=[[Italia]]
|regione=comuni di [[Carpi]], [[Novi di Modena]], [[San Prospero]], [[Bastiglia (Italia)|Bastiglia]] e [[Campogalliano]]
|persone=~60.000
|tipologia=
|fam1=[[Lingue indoeuropee|Indoeuropee]]
|fam2=[[Lingue italiche|Italiche]]
|fam3=[[Lingue romanze|Romanze]]
|fam4=[[Lingue italo-occidentali|Italo-occidentali]]
|fam5=[[Lingue occidentali|Occidentali]]
|fam6=[[Lingue galloiberiche|Galloiberiche]]
|fam7=[[Lingue galloromanze|Galloromanze]]
|fam8=[[Gallo-italico|Galloitaliche]]
|fam9=[[Lingua emiliano-romagnola|Emiliano-romagnolo]]
|fam10=[[Dialetto emiliano]]
|fam11=[[Dialetto emiliano centrale|Emiliano centrale]]
|fam12=[[Dialetto modenese]]
|fam13='''''Dialetto carpigiano'''''
|iso2=roa|sil=EML
|estratto=
|codice=}}
Al '''dialèt carpśàn''' l' è 'na varieté [[dialetto|dialetèl]] dla [[Langua emiglièna-rumagnôla|lìngua emiliàna-rumagnôla]] e, piò précisamèint, dal dialèt [[mudnés]]. Al vìn parlé int dal sité dla bàsa śvèini a Chèrp, dimòndi de piò dal persòuni piò ansiàni, ch' j l' poséden cùme lèngua mèdra, e infàti cun l'italianiśasiòun scolàstica e mediàtica i ragasô e i śovèn j 'nn al drôven quèsi piò; l'è dimòndi parlé invéce int dàl campàgni ed [[Nóv]], int dù j al descòren nurmalmèint.
Scritùra dal [[Padre Nostro|Pèder nostèr]]:
:''Pèder nostèr
:''che t' sî in d'al ciêl
:''ch'a sia bendètt al tô nòm.
:''Ch'a vèggna al tô règn,
:''ch'a vèggna fât quel te vô.
:''acsè in ciêl, acsè in tèra.
:''Das incô al noster pân quotidiàn,
:''e scanžela i nòster débit
:''cmè nuèter î scanžlòmm ai nòster débitôr.
:''E an purtères brìśa in tentasiòun,
:''ma tìnes luntân dal mêl.
:''Amen.
==Gramàtica==
===Vochèli===
Cùma tùt j [[léngua emiliâna-rumagnōla|dialèt emiliàn]], al carpśàn al gh' à dimòndi piò vochèli rispèt a l'[[itagliàn]]. La nn' ésìst brìśa 'na cunvensiòun ch' la règla la sô scritùra, mo al vochèl lùnghi j' s sègnen cun l' asèint sircunflès ('''^'''), ch' al ghe slùnga la durèda. In dal dialét escrìt, el vochèli mìa asìntédi j' s léśen cùma in [[itagliàn]].
*'''à''' - cùma in itagliàn (es. àqua, ''acqua'')
*'''â''' - ''a'' lùnga (es. fât, ''fatto'')
*'''è''' - cùma in itagliàn (es. Chèrp, ''Carpi'')
*'''é''' - cùma in itagliàn (es. méno, ''meno'')
*'''ê''' - ''e'' lùnga (avérta: es. andê, ''andato''; u sarèda: es. drê, ''dietro'')
*'''ì''' - cùma in itagliàn (es. gnìnta, ''niente'')
*'''î''' - ''ì'' lùnga (es vlîv, ''volete'')
*'''ò''' - cùma in itagliàn (es. nòm, ''nome'')
*'''ó''' - cùma l' itagliàn f'''o'''rse (es. fóren, ''forno'')
*'''ô''' - ''o'' lùnga (avèrta: es. piôc<nowiki>'</nowiki>, ''pidocchio''; u sarèda: es. fiôl, ''figlio'')
*'''ù''' - cùma in itagliàn (es. tùt, ''tutto'' )
*'''û''' - ''ù'' lùnga (es. chersû, ''cresciuto'')
===Cunsonànti===
A 's drôva tùti el consonànti cùma in itagliàn, druènd la stèsa grafìa, però cun 'na quèlch mudìfica.
In fìn ed paròla:
*'''c'''' cùma la ''c'' ed '''c'''era (es. fnòc'<nowiki>'</nowiki>, ''finocchio'')
*'''ch''' cùma la ''c'' ed '''c'''ane (es. pórch, ''maiale'')
*'''g'''' cùma la ''g'' ed '''g'''elato (es. mâg'<nowiki>'</nowiki>, ''maggio'')
*'''gh''' cùma la ''g'' ed '''g'''atto (es. côgh, ''cuoco'')
La ''j'' la tôś al còumpìt dla ''i intervucàlica'', cùma int dl' itagliàn cuo'''i'''o. Però, pr' analugìa funètica la pôl èser cambièda cun la vochèl ''î''.
N'ètra diferàinsa gròsa, sìa rispèt l'[[itagliàn]], sìa rispèt al [[Mudnés|mudnéś]], l' è a la fìn rapresentèda da la lettra ''z''. Infàti la ''z'' l' è presàint sôl int dla fòrma ''"dôls emiliàna"'' [ʣz] (cùma int dl'italiàn ro'''s'''a, es. scanśela, ''cancella'').
==Vôś corelèdi==
* [[Léngua emiliâna-rumagnōla]]
** Dialèt [[Mudnés|mudnéś]]
* [[Chèrp]]
* [[Nóv]]
* [[Suléra]]
* [[San Pròsper (Mo)|San Pròsper]]
* [[Cavèss]]
* [[Campgajàn]]
==Bibliugrafìa==
* ''Poesie in dialetto carpigiano'', Argia Montorsi, 1982.
| |||