Régn Unî: differenze tra le versioni
Contenuto cancellato Contenuto aggiunto
m Robot A Śònt: it:Regno Unito A Tir via: is:Regno Unito (missing) |
Nessun oggetto della modifica |
||
Riga 18:
La sò ultma regìna catòlica (di ''Stuart'') l'è stada la mudnéśa [[Marìa ad Mòdna]] méntar quéla 'd adès l'è la [[Śabéta II]] di ''Windsor'' da 'l 6 ad Favràr dal 1952.
Al ''Régn Unî ad Gran Bretàggna e Irlànda'' al nas cun 'l ''At 'd Ugnòṅ'' dal 1800 ch'al mitìva insém al ''Régn ad Gran Bretàggna'' cun al ''Régn 'd Irlànda''
Al ''Régn Unî'', catànd-as mis prinsipalmènt su dū ìśuli, al gh'à tut 'd intóran dagl'àqui: al [[Mar dal Nòrd]] (a èst), al [[Canàl dla Mandga]] (a sud) e al [[Mar 'd Irlànda]] e 'l [[Ucéan Atlàntic]] (a nòrd e a òvest). Àtri ìśuli più pìculi i èṅ quéli ad ''Man'', ''Wight'', ''Urcàdi'', ''Shetland'' e ''Ebridi'' a nòrd dla [[Scòsia]].
'L è mémbar d'l [[ONU]] (in du al gh'à na scrana permanénta), dal [[G8]], dla [[NATO]] e dl'[[Ugnòṅ Europea]] da 'l 1973.
== Stòria ==
[[File:Easter_Proclamation_of_1916.png|200px|thumb|right|Pruclamasiòṅ dal dastacamènt dla Repùblica Irlandéśa da 'l Régn Unî]]
[[Scòsia]] e [[Inghiltèra]] i gh'éran bèla cuma dū quèi dastacâ a 'l inìsi dal X sècul. Al [[Galles]] 'l è pasâ sóta 'l cuntròl ingléś in dal 1284 par pò tacàr a far part dal [[Régn 'd Inghiltèra]] da 'l 1536. Al 1 ad Maǵ dal 1707 a véd la luś al [[Régn ad Gran Betàggna]] cun al curóni 'd [[Inghiltèra]] (cun i Galéś dèntar) e [[Scòsia]] misi insém. Cun 'l ''At 'd Ugnòṅ'' dal 1800 a s śònta anc al ''Régn 'd Irlànda'' e a nas acsè al ''Régn Unî ad Gran Bretàggna e Irlànda''.
In di elesiòṅ dal Dicémbar dal 1918, al partî dal [[Sinn Féin]], ch'al vliva al dastacamènt d'l [[Irlanda]] da 'l ''Régn Unî'', al mùcia sù 73 séǵ di 106 dispunìbii a la [[Cambra di Cumùn]] e gl'elèt i decìdan ad n andàr minga a [[Westminster]] stand in un parlamènt par sò cònt fóra dla léǵ, al [[Dáil Éireann]]. Dòp na dichiarasiòṅ 'd indipendénsa e na guèra, in dal 1921 al guèran britànic e al gabinét irlandéś (''Aireacht'') i s métan 'd acòrd par catàr na sulusiòṅ ch'la pòrta a la separasiòṅ dal dū ìśuli a part siē cuntèi dal nòrd, ad religiòṅ prutestànta, ch'i decìdan ad restàr sèg. A nas acsè al ''Stat lìbar 'd Irlànda'' (''Saorstát Éireann'' in [[Gaèlic Irlandéś]], pò ''Repùblica 'd Irlànda'' o ''Eire'') ch'al gh'iva dèntar anc tri cuntèi d'l [[Ulster]] ([[Cavan]], [[Monaghan]] e [[Donegal]]) e al ''Régn Unî ad Gran Beràggna e d'l Irlànda dal Nòrd''.
== Pulìtica ==
Al ''Régn Unî'' 'l è na munarchìa parlamentàra sóta la cà di [[Windsor]]. Al parlamènt 'l è divìś in du Cambri (''Houses''): la [[Cambra di Lòrd]] (''House of Lords'') cun di mémbar minga elèt e ad fat sénsa putēr, e la [[Cambra di Cumùn]] (''House of Commons'') ch'la fà al léǵ. In dal dū cambri, ch'i s riunìsan insém sōl durànd 'l evènt dal "State Opening of Parliament", i gh'èṅ sèmpar i rapriśintànt 'd [[Inghiltèra]], [[Scòsia]], [[Irlànda dal Nòrd]] e [[Galles]]. I tri partî più impurtànt dal ''Régn Unî'' i èṅ al [[Partî Cunservadōr]] dal prim minìstar [[David Cameron]], al [[Partî Laburìsta]] e al [[Partî Liberàl-Demucràtic]], dimóndi vutâ in [[Scòsia]].
== Al sità ==
|