Castelnōv ed Sòt: differenze tra le versioni

''' Castelnōv ed Sot''' ('''Castelnovo di Sotto''' in [[italiân]]) l'é un cmûn ed 8.503 abitânt ed la [[pruvîncia ed Rèz]] l'é a mezanôtnôt e a 16 chilômeter dal cèinter ed [[Rèz]].

=== I marchèiṣmarchèiş Gherardini ===

Int al 1652 Francesco I° d’Este la invistî al marchèiṣmarchèiş Angelo Gherardini ed Castelnōv e al só véli. La faméja dal MarchèiṣMarchèiş l’êral’ēra bèlo dal 1633 fevdatâria ed [[Sân Pôl]], e Scurân a mansèina ed l’ [[Èinsa]], cun ânca Baṣân, Mûnchi, Piâns e Runcàj. I Gherardini cun l’ucaṣiòun în andê a stêr ind la Rôca ed Castelnōv, préma stêven a Veròuna dōveda dó cmandêven i lōr fèdev, dōve àn istituî Ancaânca la figûra dal Gvernadōr diretōr ed l’ativitê ed la Comunitê. La cèca Cōrt, ch’ l’ à purtê lóster al paèiṣ, l’à mantgnû al pôst dal MarcheṣêMarcheṣêt ind la Rôca fîn al 1796, mēno un intervâl tr’al 1707 e al 1708 quând al marchèiṣ FransèschFrancesco per prutêṣerprutēṣer la faméja dal vicèndi ed guèra ind la sucasiòunsucesiòun spagnôla ch’l’à tirê dèinter ânca Castelnōv, al s’é spustê int al castèl ed Sân Pôl. Al marchèiṣ Gian Carlo ch’ l’à gvernê tr’al 1750 e al 1755 l’à ristruturê l’uspdêl che per divêrsi vicèndi tra còli la guèra, al zêl al cultûri, i mulèin fêrom, carestéia, âfta l’êra mêl ridòt. Còl ch’ l’ é gnû dôp Antonio ch’l’à gvernê dal 1755 al 1773 dôp dêṣ ân ed tranquilitê al s’é catê ed fêr frûnt a òna dal pió diṣastrōṣi aluviòun dal Po che a chi tèimp a s’arcurdés. L 11 nuvèmber 1765 l’âcva l’a ròt j êrṣen a [[Gualtēr]] l’à quacê in pió ed Gualtēr ânca dimòndi pêrta dal teritôri ed Castelnōv, [[Puvî]], [[Burèt]], e [[Bresèl]].<ref> Testimuniânsa ed don Giuseppe Diemmi, Retōr ed Fôdich, in G. Colombi, op. cit., pagg. 83-89</ref>

L’ûltem marchèiṣ MaurizioIIMaurizio II° (môrt a [[Turén|Turèin]] int al 1798) diplomâtic imbasadôr d’Austria in dal Règn Sabaudo, amânt dal lètri, amîgh ed leterê e artésta l’à restarvê i castê di sósō fèdev e l’à cumincê a ’d arfêr ânch l’êla a sîra ed la Rôca ed Castelnōv mó la môrt la gh’à impidî ed cuntinvêr al restavêr. L’êla a matèina dôp l’é stêda tirêda zò per vcêra e la facêda a mezdé l’é armêṣa cun i bûṣ che a srén servî per sustgnîr al j impalcadûri per fêr la stablidûra.