Buṣâna: differenze tra le versioni

|IMMAGINE=Busana_fortinoBusanacomune2.jpg

|DIDASCALIA={{MSG|Fortino dello SparavalleComune|ARZ=Furtèin dal SparavâlCmûn}}

''' Buṣâna''' (''Busana'' in [[italiân]]) l’é un cmûn ed 1.294 abitânt ed la [[pruvîncia ed Rèz]]. L’é a 57 Km da [[Rèz]] insémainsém a la [[Strêda Statêla 63 dal Pâs dal Cerēto]] vêrs al pâs.

Al nòm Buṣâna al deṣgniré dal nòm 'd un pôpol, i "Busii", che stêven ind al teritôri préma ed la cunquésta rumâna (da còl a deṣgniré ânch al cognòm Bucci incòra incôincō ṣparpagnê in sté zôni). A's gh'à nutési ed 'na “Cappella di Busiana” in 'n elèinch dal 1070 ed bèin che la Cēṣa ed Rèz l'à dê al Marchèiṣ [[Bonifacio ed Canòsa]]. Al castèl, fât tirêr só da i [[Canòsa]], (che incôincō a gh'ermâgn sōl al ricôrd) l'é stê cunquistê da i Cûnt Dalli pôch dôp al 1200. I Cûnt Dalli, che deṣgnîven da la Garfagnâna, àn utgnû sōl int al 1442 l'arcgnosimèint ed la proprietê dal fèdev dal Dóca ed [[Mòdna]] Lionello d'Este e n' în armêṣ padròun fîn al 1577, pó al teritôri ed Buṣâna l'é dvintê fèdev dal Marchèiṣ Galeazzo Gualenghi ed [[Frara|Frêra]], pó di Marchèiṣ Zambeccari Zanchini ed [[Bulåggna|Bològna]] fîn al peréiod napoleònich. L'é turnê cmûn indipendèint int al 1815 cun giuriṣdisiòun insém al teritôri ed [[Culâgna]] e pêrt ed còl ed Ramṣèit, fîn al 1859. Int al 1920 un teremôt l'à fât dimòndi dân, in cl'ucasiòun a s' tridê dal tót j ûltem rèst ed l'antîgh castèl, insém al ruvîni è stê tirê só,int al 1932, la cēṣa ed Sân Venansio. Purtrôp ânca al Furtèin dal Sparavâl, fât tirêr só da Francesco IV a guêrdia ed la nōva strêda dal Cerēto (1828/1843), l'é incô ridòt a un rutâm.

A i pē dal [[Mûnt Vintâs]], ind al cōr ed l'Êlt [[Apenèin arzân]] cun i bôregh[[bōregh]] antîgh i pió bê e dmèj tgnû dal Pêrch Nasionêl Tosco-Emiliân, cme Nismòsa, Cà Ferrari e Cà Manari. A Buṣâna la centrêla dal [[Pêrch Regionêl dal Gigânt]], ch'l' interèsa tót al crinêl arzân.