Prēda ed Bişmântva: differenze tra le versioni
Contenuto cancellato Contenuto aggiunto
m r2.7.1) (Bot: Aggiungo: pl:Bismantova |
m Sistemê e fâti curesiòun |
||
Riga 1:
{{Template:Variant|ARZ}}
[[Image:
[[Image:Pietra bismantova.jpg|thumb|left|400px|La Prēda ed Bişmântva
Ind l' [[Apenèin arzân]]
La '''
[[Image:pietra salame reggio emilia.jpg|right|thumb|200px| La Prêda vésta da Mûnt Ròs, [[Carpnèida]]]]▼
<br><br>
▲La ''' Prêda ed Bismântva''' ( Pietra di Bismantova in [[italiân]]) l’é ‘na carateréstica furmasiòun ‘’geolôgica’’ ed l' [[Apenèin arzân]], ind al cmûn ed [[Castelnōv di Mûnt]], paèiṣ che al vîn só al sô fêldi e in [[pruvîncia ed Rèz]], a 45 km dal [[Rèz|Cèinter principêl]]. A’s presèinta cme ‘na strèta e êlta spianêda cun al parèidi a strapiòmb dal tóti al pêrt, ch’ al 's vèd isolê tr’ al muntâgni ed j apenèin.
==Geologéia==
La
La sfisurasiòun e la rutûra a pès e pcòun gnûdi dôp dal livèl ed la
▲[[Image:pietra salame reggio emilia.jpg|right|thumb|
==Al piânti, al j êrbi e al bèsti ed la zôna==
La séma spiâna ed la rôcia l’é in grând pêrta a prê e
L'êlta spianêda e la zôna d’atōrna în pîn ed bèsti salvâdegh cme al [[cinghiêl]], [[vōlpi]], [[tâs]], [[caveirōl]], [[lêvri]], [[rés]] e [[uṣê zanfadōr]].
==Stòria==
Catêdi ed lavōr fât a mân in
In època
Al teritôri l’é stê fèdev ed la faméja ''Dallo da Bismantova'' fîn al XVI sècol , quând l’é dvintê pêrt dal pusès
Al prémi scalêdi, in època modêrna,
===Stôria dal nòm===
▲Catêdi ed lavōr fât a mân in prêda e pcòun cerâmich catê inséma a la rôcia testimônien la presènsa umâna in tèmp antîgh.<br />
Insém al j urégin dal nòm Bişmântva în stê dê divêrs parèir. Còl ch’ al sèmbra pió credébil al fà deşgnîr al nòm da la parôla ‘d urégi bişantèina: "Oysàmbaton" ch’a vré dîr 'difécil da rivêreg'. Cun al pasêr dal tèimp, la gînta l'à cambiê al nòm, fîna a rivêr a còl dal dé d'incō, è stê cambiê soquânti vuchêli, è stê zuntê "bis" davanti al nòm, ch' al gh'à gnînt da spartîr cun al "biş" latèin.
▲In època bizantèina inséma al rîvi ed la prêda gh’é stê tirê só ‘na furtèsa difensîva. Inséma al ruvîni de sté costrusiòun, int al XVIII sècol gh’é stê tirê só, al gh’é incòra al dé d’incô, l’ èrem bedetèin cun atâch ‘na cēṣa avêrta al póblich.<br />
▲Al teritôri l’é stê fèdev ed la faméja ''Dallo da Bismantova'' fîn al XVI sècol , quând l’é dvintê pêrt dal pusès di j [[Este]]. Int al 1859 l’é dvintê pêrt ed l’ apèina fât cmûn ed [[Castelnōv di Mûnt]].<br />
▲Al prémi scalêdi, in època modêrna, a cumîncen da l'inési dal XX sècolo, quând în sgnêdi al véi e i sintêr incòra in uṣ.
==Per rivêregh==▼
Dal parchèg dal mâchini in Piâsa Dante, a’s va só facilmèint in pôch minût ed pasegêda inséma a ‘na strêda sfaltêda al Rifûg ed la Prêda e a l'Èrem, dōve cumîncen i sintêr vèir e prôpri.<br />▼
Divêrs percôrs sgnê dân diferèint livê ed dificoltê. La via pió cômda, e che la pōlen fêr ânca al persòuni mìa prâtichi e sèinsa particulêr atrès se mìa ‘na nurmêla tachêda cme un pêr de schêrpi robósti e un bastòun, la và a drê la parèida mezdé-sîra e la finés vêrs la séma cun un trât a gradòun. Al tèmpo ed viâz stimê l’é ‘d un quêrt d' ōra, atravêrs trât buschîv e zôni ed guardadûra.▼
▲==Per rivêregh insém==
La via pió d’impègn l’é la ''ferâta'', ch’ la cumîncia dôp avèir traversê un trât ed sintêr e ‘na grôta naturêla. La scalêda la vîn fâta inséma a la parèida ed mezanôt, preparêda cun ciôld, inséma a di trât a strapiòmb e soquânti néci ed fermêda. Al tèmpo ed viâz stimê in mìa mēno 'd 1 ōra e mèz.▼
▲Dal parchèg dal mâchini in Piâsa Dante, a’s va só facilmèint in pôch minût ed pasegêda
▲Divêrs percôrs sgnê dân diferèint livê ed dificoltê. La via pió cômda, e che la pōlen fêr ânca al persòuni mìa prâtichi e sèinsa particulêr atrès se mìa ‘na nurmêla tachêda cme un pêr de schêrpi robósti e un bastòun, la và a
▲La via pió d’impègn l’é la ''ferâta'', ch’ la cumîncia dôp avèir traversê un trât ed sintêr e ‘na grôta naturêla. La scalêda la vîn fâta
‘Na vôlta rivê inséma la pianûra ch’ la stà sōvra la Prêda a’s pōl vèder luntēra ‘na grandiōsa vèsta inséma a l’ Apenèin arzân. A gh’é da stêr atèinti a i mêrzen ed la lâstra che finésen a strapiòmb a i lémit di bôsc, che în sèinsa spòndi.▼
▲‘Na vôlta rivê
==Citasiòun ed Dante==▼
===Divîna Cumèdia===
La Prêda ed Bismântva la vîn scalêda da [[Dante Alighieri|Dante]] che al la nômina int la [[Divina Commedia| Divina Cumèdia]], e probabilmèint al l’à inspirê ind la spiegasiòun dal Mûnt dal [[Purgatorio (Divina Commedia)|Purgatōri]].▼
[[Image:Portrait de Dante.jpg|thumb|150px|<center> Dante]]
{{CITAZIONE|Vassi in Sanleo e discendesi in Noli,<br/>montasi su in Bismantova e ’n Cacume<br/>con esso i piè; ma qui convien ch’om voli;<br/>dico con l'ale snelle e con le piume<br/>del gran disio, di retro a quel condotto<br/>che speranza mi dava e facea lume|Dante, |Purgatorio, canto IV}}▼
▲La
▲{{CITAZIONE|Vassi in Sanleo e discendesi in Noli,<br/>montasi su in Bismantova e ’n Cacume<br/>con esso i piè; ma qui convien ch’om voli;<br/>dico con l'ale snelle e con le piume<br/>del gran disio, di retro a quel condotto<br/>che speranza mi dava e facea lume |Dante,
==='D âlmi e 'd bèsti===
Al gróp musichêl [[PGR]] (Per Grazia Ricevuta), prugèt ed [[Giovanni Lindo Ferretti]], ind al désch
{{CITAZIONE|Settore operativo euroasiatico<br/>area occitana del sud<br/>anno di riferimento locale: 2003, inizio estate<br/>Pietra di Bismantova<br/>Un temporale a scrosci, violento, tramonto<br/>due arcobaleni splendenti<br/>il concerto non si fa, non ci sarà<br/>qui comanda l'acqua, comanda il vento<br/>moderno è un ruolo subalterno|PGR,
===I prê ed Bişmântva===
I [[Modena City Ramblers]] ind al
{{CITAZIONE|lo sguardo si perde<br>fino all'orizzonte<BR>un falco risale <BR>la cima del monte <BR>
è una nuova alba che avanza dentro di me|Modena City Ramblers, Dopo il lungo inverno, I prati di Bismantova}}
== Colegamèint d’ed
*[http://www.sincretech.it/bismantova Sît dedichê a
*[http://www.arrampichard.com Sît ‘d un gróp de scaladōr ed la
[[Category:GEOGRAFIA]]
| |||