Turdus merula: differenze tra le versioni

Contenuto cancellato Contenuto aggiunto
m r2.5.2) (Bot: Aggiungo: dsb:Kós
Zuntê pes in arzân
Riga 1:
{{VariantCASSETTO|BLGARZ|Mêrel}}
 
Al '''mêrel''' (''Turdus merula'' in latèin) l'è un uşèl ed la faméja di [[Turdidae]].
 
==Spiegasiòun==
[[File:turdus merula.jpg|thumb|200px|Fèmna ed ''Turdus merula'']]
Al mâs'c l'è lòngh fîn a 25 centémeter e al preşèinta dal pèni in gèner dal tót nîgri o maròun scûr; al bèch, e al cutōren ed j ôc în 'd un zâl vîv che tènden a l' aransòun. Al sâmpi în murôti e a scâj.
La fèmna l'é, invēci, ed culōr maròun scûr, cun la gôla pió cêra, righêda. Soquânt mâs'c a preşèinten un culōr maròun dal bèch, piotôst che zâl o aransòun. Ind i mâs'c dal vôlti a 's pōlen catêr di elemèint mèz albèin, ch' a 's arcgnòsen dal pèni dal j êli o còli ed la còva in pêrta biânchi.
 
==Diēta==
Al mêrel al mâgna ed tót. Al mâgna, in môd principêl, frûta, cócli e di bghîn.
Al só ambiĵnt naturêl l'é al bôsch, mó al 's adâta a stêr in tânt abiĵnt (in prâtica in tót i pôst in dóve al pōl fêr al né) e despès a 's câta in zôni dóve a gh'é dal cà a cuntât dirèt cun l'òm.
 
==Riprodusiòun==
Al né, fât da la fèmna, a 's câta insém a i râm ed j êlber, in mèz a i maciòun o ânca a la bòuna in bûşi per tèra. La fèmna la mèt zò j ōv trèi vôlti l' ân; in gèner în da i 4 a i 6 ed culôr azór-grîş, macêdi, in môd mìa pêra, cun di puntèi grîş. Al peréiod ed cuvadûra la va da i quatôrdes a i quédeş dé e l'é préma ed tót la fèmna a cuvêr j ōv, ânca se mìa despès a 'gh da 'na mân ânca al mâs'c. A guardêr a móten, a 's pōl vèder che al né al vîn fât a divêrsi altèsi da tèra a secònd che la cuvêda la sìa la préma o la secònda o la têrsa. I mêrel per ògni cuvêda a câmbien al né, an drōven mai l'istès né pr' al cuvêdi dôp la préma.
In gèner i mêrel a vîven i côpi işolêdi. Ind al tèimp dal migrasiòun a dvèinten in gèner pió socêl e pōlen catêres ânch in brânch.
 
==Al cânt==
[[File:Kos Turdus merulaRB.jpg|250px|center]]
[[File:Turdus_merula_male_song_at_dawn(20s).ogg|thumb|center|Al cânt 'd un mêrel mâs'c]]
Al só cânt l'é un s'céfel s'cèt, ch' al câmbia despès, muşichêl e sèimper alēgher. Al pōl èser paragunê a un sòun cumpâgn a un ''tciuc-tciuc-tciuc'' piotôst bâs, opór a un sutîl ''tsii'' o a un rabî ''cie-ciecie'', mèinter, se spavintê, ind l'alvêres al fà, a l'improvîş, un ciaciaramèint sighê ch' al pré spavintêr quelchidûn distrât che al rîva ind i só parâg sèinsa vèder in dó l'é. In pió l'é bòun 'd imparêr, sèinsa fadîga, 'na s'ciflêda bâst' ech sia per pó turnêrla a cantêr fîn a la nòja.
Quând al cânta al tènd a spustêres vêrs la séma ed l' êlber.
A pōl sucêder che in luntanânsa un êter mêrel, cun la só s'ciflêda, al ghe sfêlsa i sō s'céfel e che ciaschidûn di dû al cânta di pès sèinsa che ûn al quâcia cl' êter. Dâto che al mêrel al cumîncia a cantêr vêrs al trèi ed la matèina a pōl capitêr che int al sitê al dâga un pô fastédi.
 
==In dó l'é==
[[File:Turdus merula distribution.jpg|thumb|230px|Zôni in dó 's câta al mêrel]]
Dôp la pâsra al Mêrel l'é l'uşèl pió sparpagnê in Europa e in [[Itâlia]]. L'é difâti sparpagnê int tót al teritôri ed l'Europa, a pêrt ed l' Êlta Scandinavia.
In pió al gh'é in Asia, tra la mezanôt e matèina ed l'Africa, int al Canarie e int l'Azzorre.
Ind l' [[invêren]] al se spôsta da i paèiş pió frèd a quî pió chêld, mèinter int al zôni moderêdi cme l'Itâlia al gh'é tót l'ân.
 
==Ambiĵnt naturêl==
Al vîv generalmèint int i bôsch cun sotbôsch, int i frutēt e int al végni, e l'é comûn int tóti al zôni ed coltûra. Al Mêrel dal culêr a 'gh piêş di pió al zôni ed muntâgna in dóve a 's câta ed mèj cun l'âria ch' a gh'é in chî parâg
 
== Colegamèint d' ed fōra ==
* [http://ibc.lynxeds.com/video/eurasian-blackbird-turdus-merula/male-singing-tree Video del canto di un Merlo]
 
== Fotograféi ==
<gallery>
Immagine:Merlo-NidoConUovo.jpg|Al né
Immagine:Merlo-UovoConCentimetri.jpg|L'ōv
Image:Amselkueken.jpg|Pulşèin
Immagine:Weiße Amsel Flug.jpg|Mêrel biânch
</gallery>
 
{{FINE_CASSETTO}}
 
{{CASSETTO|BLG|Mèrel}}
[[File:Kos Turdus merulaRB.jpg|thumb|300px|right|]]
Un '''mèrel''' (as dis anch '''mérel'''), l'è un uṡèl grand e naigher cun un bêc żâl.
Al sû nómm latén l è ''Turdus merula''.
An s in tróva di mondi int i bûsc d'l [[Europa]] e d'l [[Asia]].
{{FINE_CASSETTO}}
 
{{BESTIE EMILIANE}}
Line 45 ⟶ 92:
[[io:Merlo]]
[[is:Svartþröstur]]
[[it:Turdus merulaMerlo]]
[[ja:クロウタドリ]]
[[la:Turdus merula]]