Parpàja: differenze tra le versioni
Contenuto cancellato Contenuto aggiunto
Nessun oggetto della modifica |
Nessun oggetto della modifica |
||
Riga 1:
{{Variant|MUD}}
[[File:Iphiclides podalirius.jpg|320px|thumb|right|La parpaja ''[[Iphiclides podalirius]]'']]
La '''parpaja''' l'è 'n inset che, cum al faleni,
La distinsioṅ fra parpaji e faleni la n rispond minga a na clasificasioṅ sientifica e tasunomica ma la daśven da l'uś ad tut i dè. Generalment al parpaji i gh'anan di abitudini diurni e di anteni clavadi (a difarensa ad queli dal faleni ch'i en da spes patnadi o a forma ad fil) e i seran gl'ali a libar in puśisioṅ ad ripoś.
Riga 7:
== Al cicclo vital ==
Quatar i en i stadi principai ad vita ad na parpaja: óv, ruga, pupa e adult.
* Óv: Subit prima dla sćiuśa 'l óv al dventa scur, e a s pol vedar dentar la ruga śovna mov'r-as.<br/>Da prima la taja na sorta ad "querć" sircular in dal rivestiment rigid ad 'l óv, pò la s cucia fóra cun dal cuntursioṅ dal corp.<br/>Questa chè l'è una dal faśi in
*Ruga: la ruga la sarnis un gamb adat e la fa un cusineṅ ad seda in
*Pupa: Subit prima dal sparpajament, al culor dla parpaja adulta al dven vagament viśibil. Al rivestiment dla pupa al s vèra e la parpaja la taca faticośament a gnir fóra.<br/>Quand l'è gnuda fóra tuta, la pansa dla parpaja la pruduś un liquid dit [[meconi]] ch'al cunteṅ i prudot ad scart ch'i s eṅ muciàa durant al stadi pupal.<br/>Dop la sćiuśa, la parpaja la stà cun gl'ali pigadi e la i espand pumpand emolinfa in dal nervaduri alari. 'L è dimondi impurtant che gl'ali d'l inset i s espandan suficentement in presia prima 'd indurir-as senò i
*Adult: La parpaja cumpletament svilupada la gh'à na vita totalment difarenta da quela dla ruga: mentar questa chè la s nutris ad foji par cresar, la parpaja la pasa al temp titand al netar da i fiór. Al sò ubietiv final 'l è quel 'd asicurar la riprodusioṅ.
Generalment la vita dla parpaja l'è dimondi curta, la va da qualc gioran a na stmana o du e, sol
Ad esempi, la "Vanesa io", o Oć ad pavoṅ (''[[Inachis io]]''), la pasa 'l inveran in letarg prima ad far anc sincsent óv par volta a 'l inisi
La parpaja più granda ch'a gh
{{BESTIE EMILIANE}}
|