Lunbêrd: differenze tra le versioni

Contenuto cancellato Contenuto aggiunto
Nessun oggetto della modifica
Riga 1:
{{Variant|BLG}}
Con '''lunbèrd''' ''(lumbaart)'' as riferèss a un grópp ed dialétt inparentè stra låur bacajè såura tott in [[Svézzra]] ed såtta ([[:en:Ticino|Tizén]] e i [[:en:Grisons|Grisón]]), Èlta [[Itâglia]] ('na gran pèrt d'la [[Lunbardî]] e onna 'd cäl regiån atais). Al lunbèrd l è na [[:en:Romance language|langua rumanza]] ed maténna inparentè col [[:en:French language|franzais]], col [[rumànc']], con l [[itagliàn]], e vî acsé. Anca se l itagliàn l è in generèl druvè cme langua scrétta in dî sît indovv ch as dscårr lunbèrd, al lunbèrd l è mia mutualmänt capébbil col itagliàn e stäl dåu languv i fan pèrt ed dû râm diferént d'la pianta d'la famàjja linguésstica rumanza (rispetivamänt al [[:en:List_of_Romance_languages|rumanz ed maténna]] e l [[:en:List_of_Romance_languages|italo-dalmâtich]]).
A diferänza da 'na bôna pèrt ed [[languv rumânz]], a g'hé di mondi 'd dialétt lunbèrd ed sîra ch'i gh'àn däli oposiziån ed quantitè däl vuchèl, p.es. ''paas'' {{IPA|[paːs]}} vs. ''pass'' {{IPA|[pas]}}, ''ciapaa'' {{IPA|[ʧaˈpaː]}} vs. ''ciapá'' {{IPA|[ʧaˈpa]}}. Un quèl cunpâgn' al s vadd anch'in [[emigliàn]]. Un'èter quèl, téppich ed'na [[langua rumanza]], l'è ch'al drôva tànt ed [[vêreb frasèl]] [[idiomâtich]] (costruziån [[vêrb]]-[[particèla]]), piò o mänch cme in [[inglais]] e in däli ètri [[languv germânichi]]. P.es. '''trá''' (trèr), '''trá via''' (trèr vî), '''trá sü''' (''trèr só''), '''trá fö(ra)''' (''trèr fòra''); '''mangiá''' (''magnèr''), '''mangiá fö(ra)''' (''magnèr fòra''). Druvèr al lunbèrd l è ed sòlit stigmatizè int'i sît lumbardòfun che puliticamänt i fan pèrt d'l'Itâglia, mo ed sòlit l è mia acsé [[Svézzra]], indovv che i [[dialett|varietaa]] linguistich lumbaart lucai i è da sòlit püssée ben cunservaa e püssée vitai. Un quei prugrâm d'la [[radio]] e d'la televisiån in lunbèrd i én trasméss däl volt da la [http://www.rtsi.ch/prog/rtsi/welcome.cfm Radio e televisiån svézzra ed langua itaglièna]. L'istituziån d'arzairca pió inpurtanta ch'la lavåura atâch al lunbèrd l'è a [[Bellinzona|Belinzòna]], in [[Svézzra]] (''CDE - Centro di dialettologia e di etnografia'', una istituziån dal guéren (cantunèla)). A gh'è inciónna istituziån cunpâgn in [[Itâglia]].
 
== Al Pèder Nòster in lunbèrd milanais e emigliàn bulgnais ==