Nuvalêra: differenze tra le versioni
Contenuto cancellato Contenuto aggiunto
m Robó - quistiòun d'ortografèia in arzân |
mNessun oggetto della modifica |
||
Riga 37:
La préma vôlta, dòunca, ch’es pêrla ed Nuvalêra l’é in un documèint dal 963 ma la costrusiòun ‘d un “castrum” la và mésa a l’inési dal XII sècol per mèrit ed Gherardo Malapresa. Chiló al fà tirêr só ‘n tòra circundêda da fusòun e rivêl, mudând acsé al primitîv recînt, rinfursê da ‘n’ imperdghêda. Al vîn pó vindû, int al 1142, dal fiōl ch’al l’îva reditê al la só môrt. Un êter cuntrât d’ acquést dal 1270 al fà pinsêr che prèma di Gunṣêga, che rivarân int al 1358, fós stê i Sessi a cmandêr inséma a Nuvalêra.
La fortificasiòun di Malaprèiṣa la gh’armâgn fîn a quând al ciâpa al
===I Gunṣêga===
Riga 46:
Cumpletê i vultòun ed fundasiòun, int al 1386 a’s và avânti cun al tirêr só al mûri fîn al prém piân. Sti lavōr, a vân avânti per pió de stânt’ân, a pôrten a la costrusiòun dal primitîv fabrichêt. La Rôcca, ed fōrma a quâter cantòun, l’êra furnîda ed mûri ed grôs spesōr (schêrpa ed 30 testêdi) cun i mêrel e cun, a i quâtr’ ângol, un turiòun; la se ṣlêrga per 191 têvli oséja 7.750 mêter quêder
Int al 1452 i coregèiṣ asèdien Nuvalêra per dû mèise che a’s cunclód cun la rèiṣa ed la Rôca.
I grôs dân fât al bôregh e al sô fortificasiòuni, mìa incòra finîdi, a vînen justê da Francesco I Gonzaga, che turnê in pusès dal
Di nōv intrvèint per rinfurṣer la Rôca a vîne fât, int al 1494 e 1499, per al minâci che rîve da Guastâla, gvernêda da i Cûnt Torelli, e dai Stêt di cusèin mantvân.
Per la putèinsa ed l’insèm al vîn ciamê: ''Gagliarda fortezza'' dal gvernadōr dal Pêpa Francesco Guicciardini.
Int al ‘500 a vînen cumincê ‘na sèria ed lavōr che câmbien la furtèsa in un castèl destinê pió a la véta ed cōrt che a la difèiṣa e la vîn cambiêda in cà ed rapreṣentânsa, perdèn acsé al só primitîvi conotêt militêr.
Ind la préma metê dal XVI sècol utîn la regèisa dal
A la môrt dal Cûnt Alfonso I Gonzaga int al 1589, la mujêra Vittoria di Capua l’à tôt in mân al bréj dal cmând d'acôrdi cun al fradèl dal marî Camillo che al cgnusîva bèi l’inteligînsa a la bontê ed la cugnêda che gnûda spôṣa a Nuvalêra a dersèt’ ân int al 1567, la gh’à ‘vû trédes fiō
L’é stêda subét bèin vrûda per la só bontê e pr’al só ôvri ed caritê. Int al 1598 l’à fundê al Mûnt dal Grân, ciamê ed la Misericôrdia e al Mûnt di Pègn ciamê Mûnt ed Pietê.
Nuvalêra la gh’îva un grôs pèiṣ polétich in chi sècol là esènd un Stêt indipendèint cun dirèt ed «tgnîr al bôia e bâter munèida» e cme vōṣ stimêda ind l’Impêr e tr’ al cà regnânti dal vèc continèint.
Al pusès di Gunṣêga, che al gh ‘îva ânca [[Bagnôl in Piân|Bagnôl]], l’é finî 1728 per la môrt ed l’ûltem cûnt Filippo Alfonso, al
===Incô===
| |||