Apenèin arzân: differenze tra le versioni

Contenuto cancellato Contenuto aggiunto
mNessun oggetto della modifica
mNessun oggetto della modifica
Riga 14:
== Sémi ed l' Êlt Apenèin ==
 
La côsta ed l' Apenèin arzân alla se ṣlêrga tra mezanôt e matèina a mezdé e sîra dal [[Pâs dal Lagastrèl]] (m 1.200) che l’ al divèd da l'[[Apenèin pramzân ]], al [[Mûnt Giavarèl]] (m 1.760) che al cunfîna cun l'[[Apenèin mudnèiṣ]].
Andând adrê a la lénia dal crinêl as incuntrên, ûn adrê ch’ l’ êter, al blôch masés ed l'[[Êlp ed Sucîṣ]] (m 2.017) fra l'[[Èinsa]] e al [[Sècia]], cun al [[Mûnt Êlt]] (m 1904), i dû pâs avṣèin ed l' Ospedalâs (m 1.220) e dal Cerêto (m 1.261) al cò ed la [[vâl dal Sècia]], dôpa [[La Nûda]] (m 1.894), al [[Belfiôr]] (m 1.810) e i dû pâs dal Cavorsèl (m 1.330) e dal Praderèina (m 1.572) divîṣ da un spròun dal Cavalbiânch; al [[Mûnt Silân]] (m 1.864) e al [[Mûnt Prâdo]] (m 2.053) divîṣi dal Pâs ed Rumèc (m 1.760), al Mûnt Vèc (m 1.981) e al Giavarèl (m 1.760) divîṣ dal Pâs dal Fôrbiṣ (m 1.574).
 
Riga 39:
I pôst dóve 's é fermê dla gînta ind l’atichitê ind i apenèin în stê studiê a partîr dal XIX sècol, in particulêr grâsia a i stódi ed l' abê [[Gaetano Chierici]], un fondadōr in Itâlia di stódi insém a la véta ind la stôria antîga.
 
I prém spostamèinti e i prém pôst dóve 's é fermê dla gînta 's pōlen arfêr ind al tèimp dal ṣvêṣ ed la [[Pianûra padânaPadâna]], e 's câten in môd principêl inséma a i muntarôt dal bâs apenèin. I sègn catê 's pōle arpurtêr a l’etê ed la prêda a còla dal brònz a còla da fér. Dôp a’s gh’à nutèsi ed j-[[Umbri]], [[Pelasgi]] e a la fîn ed j-[[Etrósch]], che 's in fermê per cîrca sînch sècol, per èser pó mandê via da i [[GalliGâl]] ind la pianûra e dai [[LiguriLégor]] ind l’Apenèin, fîn ché ânca sti ûltem în stê batû dai [[Rumân]] cun [[Marco Emilio Lepido]].
 
A i tèimp di rumân é stê fât l’ acampamèint ed [[Luceria]], a i pē ed la culèina atâch al fióm Èinsa.
Riga 49:
 
În gnû dôp j-[[Estèins]] che àn tgnû la pruvîncia arzâna e l'Apenèin, sêlov cûrti interusiòn, dal sec. XIII al 1796.
L’é stê dòunca dichiarêda la [[Repóblica Cispadâna]] (27 dicèmber 1796), pó la [[Repóblica Ciṣalpèina|Ciṣalpèina]] e a la fîn la [[Repóblica Italiâna]], cun Napoleòun prém Cônsol.
In tót sté ûltem peréiod i Cumisâri ind l' [[Emélia]] în stê cambiê cun i Prefèt Dipartimentêl e la muntâgna arzâna l’êra sóta al [[Dipartimèint dal Cróstel]] cun pôst a Rèz.
 
Ind l’ûltma pêrt del pusès estèins, cun Napoleòun e pó ed nōv la [[Restaurasiòun]] în stê finî i lavōr ed la [[Strêda Statêla 63 dal Pâs dal Cerêto (SS 63)|strêda dal Cerêto]], ed comunicasiòun fra Rèz e [[Sarṣâna]], atravêrs al [[Pâs dal Cerêto]].
 
Cun i decrêt dal 4 e 27 dicèmber 1859 ed [[Luigi Carlo Farini]], e dôp ed la fîn dal duchêduchêt estèins, l'Apenèin al gh’ à ’vû ‘na sistemasiòun aministratîva precîṣa cme al rèst ed la [[Pruvîncia ed Rèz]].
 
= Êrt e al stódi ed l’antichitê =