Viân: differenze tra le versioni

Contenuto cancellato Contenuto aggiunto
m Robó - quistiòun d'ortografèia in arzân
m curesiòun
Riga 13:
|PATRONO={{MSG|San Salvatore ???|ARZ=Sân Salvadòur ?}}|FESTAPATRONO={{MSG|26 maggio|ARZ=26 ed mâṣ}}
|FRAZIONI={{MSG|Ca' Bertacchi, Ca' de' Pazzi, Fagiano, Regnano e Tabiano.|ARZ=Cà Bertâch, Ca' di Mât, Faṣân, Argnân e Tabiân.}}
|CONFINA={{MSG|(nord) Albinea, Scandiano, (est) Castellarano, (sud) Baiso, Carpineti, (ovest) Casina e Vezzano sul Crostolo.|ARZ=(mezanôt) [[Albinèa]], [[Scandiân]], (matèina) [[Castlarân]], (mezdé) [[Baîṣ]], [[Carpnèida]], (sira) [[Caṣîna]] e [[Vsân]].}}
|SITO=www.comune.viano.re.it
|SINDACO=Roberto Lucenti|SINQUANDO=13/06/04
Riga 24:
==L'êrt==
 
Dimòndi interesânt, dal pûnt ed vésta stôrich e architetônich, în i tânt cèinter dal teritôri e i pôst dōve in més zibésen lêrghi vidûdi dal culèin l'é d'atōrna. Da vèder in particulêr, al cà a tòr tiredi só ind i secòl XV, XVI e XVII. Ind la burghêda ed Sân Pôl, atâch al municèpi, a gh'é la pió interesânt: l'é la pió antîga, al só intêren a gh'é 'na presiōṣa pitûra a frèsch dal Quatersèint. Al d'ed dèinter ed la canônica ed la cēṣa ed Castèl Quersōla a 's pōlen vèder soquânti pitûri a frèsch cunsiderêdi ed Lelio Orsi: a Sân Zvân ed Quersôla mèrita vèder la cēsa parochiêla ( la pió réca, artesticamèint, dal teritôri), dal 1600 e l'uratôri ed Sân Sîro dal 1672. An mânchen mìa di ângol ed belèsi naturêli, che vân dal mûnt Dûr, êlta ch' la sègna al cunfîn cun i cmûn ed [[Caṣîna]] e [[Vsân]], a la vâl dal [[Treṣnêr]]; mó l'é la zôna dal Quersolèiṣ la pió interesânta da sté pûnt ed vésta. Da citêr la zôna vèirda ed Cà dal Vèint, al distèiṣi ed câmp, puntegêdi ed quêrsi secolêri, a Chêsla ed Qeursôla, e la zôna ed Cortvèdla d'Argnân in dōve gh'é, da sècol, 'na ''sêrsa'' arîv puntuêl di turésta.
 
==La vésta==
Riga 38:
I sègn ed la preṣèinsa ed l'òm în testimuniê dal catêdi int al teritôri comunêl e pió preciṣamèint ind la zôna d'Argnân ed soquânt rèst che s'arfân a préma ed la stôria (cîrca 1.000/1.200 p.C.): al terimêri dal Castèt, prubabilmèint pôst ed pôpol ed préma ed la stôria (Légor e Ómber) e pió têrdi ed colôni Etróschi e Gâli. Al tânti êter catêdi în tgûdi dacât in 'n' êla dal Muṣèo Cévich ed [[Rèz]]. Mó sōl in etê barbârica al teritôri ed Viân al vîn fôra a livèl ed documèint stôrich in relasiòun cun i prucès ed coloniṣasiòun ed la culèina e 'd la muntâgna inviê dal popolasiòun ed la pianûr in sêrca ed pôst sicûr dal scuriasêdi. Èpor la zôna dal teritôri ed Viân ch 'a s' gh'à pió nutèsi stôrichi l'é al Quersolèiṣ. A la fîn ed l'otêv sècol al Vèschev ed Rèz al fà tirêr só al castèl cme ricôver pruviṣôri dal tânti scuriasêdi barbârichi ed ch' j ân (Ungherèiṣ, Gâl, e Tedèsch) pó dvintê pôst dal vèschev in istê, l'é numinê in dimòndi documèint tgnû dacât ind j archévi stôrich arzân.
Dal castèl, incô, a gh'armâgn pôch rèst di mûr ed cînta. Ânch al teritôri vianèiṣ, cme la magiōr pêrta ed l'[[Apenèin arzân]], l'é stê, ind al peréiod centrêl dal medioēv, sóta a l'avtoritê ed la cuntèsa [[Matélda ed Canòsa]] e l'é andê a drê al sôrti polètichi dal teritôri arzân. Int al XIII sècol al Vèschev ed Rèz l'invistés dal fèdev ed Quersôla la putèinta faméja di Fogliani ch' al tînen fîn a la fîn dal XVI sècol, insém a Viân, che, bèlo parôchia dal XII sècol, da sté mumèint al dvèinta circoscrisiòun civîla.
Al castèl ed Viân, secònd l'Artioli 'na lâpida ch' la deṣvîn dal Castèl la prôva la só costrusiòun a pôch dôp al 1370, al dvèinta al nōv e al pió impurtânt cèinter aministratîv dal teritôri. A gh'êra ânca la cēṣa ed Sân Salvadôr, prubabilmèint la gh'êra bèlo int al 1187, l'é ruvinêda int al 1582. Int al 1426 Viân al 's mèt sòta a j Estèins, mó int al 1433 insèm al castèl e Piagna la vîn armésa a i Fogliani dal Marchèiṣ Nicolò III, l'armâgn a i Fogliani fîn al 1589, in cl' època la rôca l' ala 's presèinta in catîvi cundisiòun e in pêrt in ruvîna. Int al 1596 a vîn dê al fèdev al cûnt Pompeo Aldrovandi ed [[Bulåggna|Bològna]] e l'é armêṣ a quî cue în gnû dôp, j Aldrovandi Marescotti, fîn a la scanṣlêda di fèdev. Int al 1793 a vîn segnalê 'na ruvîna ed la murâia. Dôp un peréiod 'd abandòun l'é stê restarvê ind j ân '70 dal proprietâri 'd alōra. La tòr ed guêrdia dal Castèl l'é ed proprietê comunêla. Viân al dvèinta cmûn cun decrêt dal minéster ed j intêren al 27 dicèmber 1859. Prém séndech l'é stê Antonio Ferrarini. Préma ed l'indipendèinsa dimòndi frasiòun fêve pêrta di cmûn de [[Scandiân]] e [[Carpnèida]].
 
==La cēṣa ed Sân Zvân ed Quersôla.==