Véla Mnôs: differenze tra le versioni

Contenuto cancellato Contenuto aggiunto
m Robó - quistiòun d'ortografèia in arzân
m Robó: sistemasiòun ed la sintàssi ed la vichipedèia
Riga 38:
 
I studiōṣ àn, in di tèimp indrê, fât divêrs pinsêr só al j urègin de sta strutûra ed difèiṣa: secònd al Milani <ref>Francesco Milani, ''Minozzo negli sviluppi storici della pieve e della podesteria'', Reggio Emilia 1980, p. 151</ref>, pr'al sistêma druvê per tirêrel só la pré èser un'ôvra têrd-imperiêl, pôch prubâbil che sién stê i rumân a tirêrla só.
Secònd al stôrich Andreotti <ref>R. Andreotti, ''Le comunicazioni di Parma col Tirreno'', in ''Bullettino della Commissione Archeologica Comunale'', LV, 1928, pp.241-242.</ref>l 'urègin ed la ''Rôca de Mnôs'' la deṣgniré dal pasâg ed 'n' antîga strêda per la [[Garfagnâna]], ch' la pasêva dal [[Pâs ed Pradarèina]], prubabilmèin arfâta insém a la strêda rumâna tra [[Pèrma]] e [[Locca|Lóca]]<ref>L<nowiki>'</nowiki>''[[Itinerarium Antonini]]", l'arcôrda 'na strêda ch' la traversêva l ' [[Apenèin eminliân]] ocidentêl (''item a Perme Laca M.P.C I''). Secònd Andreotti la Pèrma-Lóca la gnîva fôra da la pôrta orientela ed Pèrma e, tajând ed travêrs al màj centuriêli, la punteva vêrs la vâl ed l' [[Èinsa]], ch'la turnêva só per pasêr pó in còla dal [[Sècia]]. Pasê acsé l' [[Apenèin]] pr'al pâs ed Pradarèina, la strêda l' andêva zò in Garfagnâna e, pasând da la pêrta a dréta del [[Sêrch]], l'arivêva finalmèint a Lóca.La strêda l'é incòra citêda da [[Lodovico ricci]] ind la dei Territori di Modena, Reggio e degli altri Stati appartenenti alla Casa d'Este'', [[1788]], dōve al spieghêva al percōrs ed la [[Strêda Statêla 63 dal Pâs dal Cerêto| strêda duchêla per la Lunigiâna]], l'arpôrta che: "''giunge a Fellina. Qui vi trova un ramo di strada al Mezzodì, che passando la Secchia alla Gatta corre per Menozzo e Ligonchio a Sillano, e cala in Garfagnana. Da questo stretto ramo se ne stacca un altro, che volgendosi anche più a mattina stendesi per Quara, Gova, Romanoro, Pietravolta, S. Pellegrino, e scende pure a Castelnuovo di Garfagnana''".</ref>Lòungh sté strêda a's câte dimòndi rôchi e castê, che sègnen la só impurtânsa in època medievêla e gh'é stê catê, in localitê ''Gâta''-''Sân Bertlamè'', tòmbi rumâni intèiṣi cme indési ed la preṣèinsa 'd un céch gróp ed cà, ché a gh'êra in pió un "ospitale", més lòungh al Sècia, tr'al vâl S'cèl e Lócla <ref>Francesco Milani, ''Minozzo negli sviluppi storici dela pieve e della podesteria'',Reggio Emilia 1980.</ref>. 'Na secònda strêda la se stachêva da còsta, l'andêva só al mûnt Prâmpa e l'andêva zò dòunca fîn a Muntcâgn, Casalèin, e Piôl, dōve la s'unîva cun la strêda per [[Ligûnchi]]<ref>Sta strêda, cnusûda per èser druvêda per al trasferimèint di brânch al' êlta la vîn ânca numinêda ind l'ât tgnû dacât ind l'Archévi Capitolêr ed Rèz datê a Pavèia al 25 ed mâg dal 781 ed la dunasiòun ed la "livella di Nasseta" al vèschev ed [[Rèz]] Apollinare ed [[Carlo Magno]], dōve a's cîta 'na strêda che dal Sècia la và insém al mûnt "Palaredo" e la rîva al cunfîn cun la [[Tuscâna]] al Pâs ed Pradarèina.</ref>.<ref> Guêrda ânca chè: [[http://scrineum.unipv.it/rivista/2-2004/santoni.html#fnref80]]</ref> La strutûra ed difèiṣa la 's câta al cunfîn naturêl, fât dal Sècia, tra i teritôri bizantèin e l'esarchê ed [[Ravèna]], quî longobêrd: pêrt dal teritôri ed l'êlt e mèdi [[Apenèin arzân]], cun la ruvîna dal ''Castrum Bismanto'' ind la prma metê dal VII sècol l'êra pase in mân di [[Longobêrd]], mèinter al rèst l'armagnîva in mân di bizantèin tra quî i teritori di cmûn ed [[Toân]], Véla Mnôs, e [[Ligûnchi]] che a ghîn armêṣ fîn al 728. Al teritôri, insèm a l'antîga strêda rumâna ciamêda ''Bibulca'' o ''via Imperiêla'', ch' la metîna in cuminicasiòun i teritôri bizantèin int al mudnèiṣ cun la Garfagnâna, l'êra difèiṣa da un ''Castrum Verabulum'', arcgnusû cun Sân Vitêl ed Carpnèida, opór cun 'na localitê atâch a [[Bològna]] atâch a còla che incô l'é Cresplân. A' s trâta ed 'n' ôvra impurtânt, cun di mûr êlta trai 20 e i 30 mêter e prutèta al spâli dal mûnt Prampa, Al difèiṣi a s' égh zuntêven dō tòr ed guêrdia incòra incô in pē in diresiòun [[Bismântva]] (ind al localitê ed ''Castèiln'' e 'd ''Trélia'') êter d turiòun o rôchi ( ind al localitê ''Srògn'' e ''Carniâna''), sègn 'd antîgh castê ch'an 's cgnòs mìa la dâtaind al localitê ''Piôl'', e ''Toân'', ch'la tîn dacât in pió 'n cēṣa rumânica ed 'n'època dôp, ed 'n'êter, d'època longoberda, insé al turèin ''Dôl'', atâch ala localitê ed ''Quâra''.
 
==Stòria ministratîva==