Bibiân: differenze tra le versioni

Contenuto cancellato Contenuto aggiunto
mNessun oggetto della modifica
m Robó - quistiòun d'ortografèia in arzân
Riga 25:
==Stòria==
[[Image:Bibbiano_torrazzo.jpg|thumb|200px|left|Al turâs]]
An n'é mìa fâcil dêr 'na dâta ed nâsita ed Bibiân: i sègn ed la préma preşèinsapreṣèinsa umâna (fònd ed capâni, rèst ed cerâmica, bundânt bagaj fât a mân ed silîcio) a s'arfân a l' època l'etê ed la prêda ed mèz. La lòunga permanèinsa di antîgh francèişfrancèiṣ l'é testimuniêda da rèst ed l'etê dal fèr e dal tòun ed vōşvōṣ cêltichi armêşiarmêṣi ind al dalèt lochêl. L'urègin dal nòm l'é prubabilmèint lighêda a l'ucupasiòun rumâna dal I sècol e l'à tôt al nòm ed l'asegnatâri dal tèri: al pôst l'é stê prubabilmèint un ''Vibianus'' o ''Baebianus fundus'', che l'arcôrda un ''fundus'' rumân puşisiunêpuṣisiunê in sti pôst ed tèri dimòndi grâs.
Tânt i rèst rumân saltê fôra in sègvit a catêdi ed rôba antîga cme tericôti, cerâmichi, rôbi ed cà. L'é sōl cun l'etê medioevêla che la stòria ed Bibiân la dvèinta pió precîşaprecîṣa atravêrs un prém cèinter abitê lòungh a la strêda ch' la purtêva al furtificasiòun che dêven inséma al [[Èinsa]], e che ed còli a gh'armâgn la masésa costrusiòun furtifichêda ciamêda "Turâs". Ind al sècol XII la stòria ed Bibiân l'a's lîga in môd ch' an 's pôl mìa şlighêrṣlighêr al vicèndi di [[Matélda ed Canòsa|Canòsa]], cme l'arcôrda ânch al stèma cumunêl. Int al 1155 al bōregh al srà dal tót més dèinter al fèdev canòsiân ed Bianèl, mèinter 'n' êtra localitê bibianèişabibianèiṣa, Piasōla, l'êra bèlo da préma dèinter al fèdev. Ed la faméja di Canòsa Bibiân l'à segvî al vicèndi fîn al XVIII sècol, quând al pasêva a i marchèişmarchèiṣ Gabbi (1757). Da divêrs stódi a s'é fât l'idèja che in ûn cunvèint benedetèin ed Bibiân în stêdi mési per sèimper al règoli ed la risèta per la prudusiòun dal [[Grâna]]. Bibiân l'à utgnû l'indipendèinsa cumunêla a l'època dal Dipartimèint dal Cróstel, mèinter cun la caschêda ed Napoleòun, j Este a l'àn més insèm a [[Muntèc]]. Al muciarà la grandèsa d'adès sōl int al 1860. Divêrsa da còla bibianèişabibianèiṣa la stòria ed la frasiòun ed Bêrch (per dimòndi tèimp lighêda a Muntèc e a [[Pèrma]]), andêda a fêr pêrt dal cmûn ed Bibiân sōl dôp l'Unitê.
 
== Materiêl pr'andêregh in fònda ==