Nuvalêra: differenze tra le versioni

Contenuto cancellato Contenuto aggiunto
m Robó: coresiòun ed parôli arzâni
m Robó - nòm ed paèiṣ in arzân
Riga 34:
 
Al nòm d’adès al deşvîn dal antîgh ''Nubilaria'', in quânt al trèin d’atōrna l’êra per lo pió pantanōş e còst al favurîva al gnîr só dal fumâni fési e lòunghi.
Incòra incô a’s pôl vèder che al costrusiòun pió antîghi dal paèiş în stêdi fâti inséma a dal gôbi dal trèin. Tra i monumèint pió impurtânt a‘s lumîna al Cunvèint di Geşvît (ruvinê ind al tèimp da di dân edilési, bandunê totalmèint per di ân, adèsa în drê justêrel), la Rôca di [[Gonzaga]], al '''Casèin ed Sòt''' e al '''Casèin ed SôverSōver''' che în stêdi al cà ed l’istê di Gunşêga. Al Muséo Gunşêga in dō a’s câta ‘na presiōşa e rêra colesiòun ed vêş dal XVI sèc. che deşvînen da la vècia farmacìa di Geşvît.
 
La préma vôlta, dòunca, ch’es pêrla ed Nuvalêra l’é in un documèint dal 963 ma la costrusiòun ‘d un “castrum” la và mésa a l’inési dal XII sècol per mèrit ed Gherardo Malapresa. Chiló al fà tirêr só ‘n tòra circundêda da fusòun e rivêl, mudând acsé al primitîv recînt, rinfursê da ‘n’ imperdghêda. Al vîn pó vindû, int al 1142, dal fiōl ch’al l’îva reditê al la só môrt. Un êter cuntrât d’ acquést dal 1270 al fà pinsêr che prèma di Gunşêga, che rivarân int al 1358, fós stê i Sessi a cmandêr inséma a Nuvalêra.
Riga 50:
Per la putèinsa ed l’insèm al vîn ciamê: ''Gagliarda fortezza'' dal gvernadōr dal Pêpa Francesco Guicciardini.
Int al ‘500 a vînen cumincê ‘na sèria ed lavōr che câmbien la furtèsa in un castèl destinê pió a la véta ed cōrt che a la difèişa e la vîn cambiêda in cà ed rapreşentânsa, perdèn acsé al só primitîvi conotêt militêr.
Ind la préma metê dal XVI sècol utîn la regèisa dal fèved Costanza, mujêra ed Alessandro Gonzaga, che la prugrâma a partîr dal 1541, ‘na sèria ed lavōr, per la bunéfica di trèin pantanōş, per la costrusiòun dal “Casèin ed Sôver”Sōver” caimê “Bell’Aria” e per tirêr só un piân ind la Rôca.
A la môrt dal Cûnt Alfonso I Gonzaga int al 1589, la mujêra Vittoria di Capua l’à tôt in mân al bréj dal cmând d'acôrdi cun al fradèl dal marî Camillo che al cgnusîva bèi l’inteligînsa a la bontê ed la cugnêda che gnûda spôşa a Nuvalêra a dersèt’ ân int al 1567, la gh’à ‘vû trédes fiō
L’é stêda subét bèin vrûda per la só bontê e pr’al só ôvri ed caritê. Int al 1598 l’à fundê al Mûnt dal Grân, ciamê ed la Misericôrdia e al Mûnt di Pègn ciamê Mûnt ed Pietê.