Turdus merula: differenze tra le versioni
Contenuto cancellato Contenuto aggiunto
Nessun oggetto della modifica |
Nessun oggetto della modifica |
||
Riga 6:
|bticona1=[[File:Bandiera_di_Reggio_Emilia.PNG|16px]]
|bticona2=[[File:Bandiera_di_Bologna.PNG|16px]]
|ps1=
__NOTOC__
{{dialortCass | dial=Arzân |cass=ARZ}}
[[File:Solsort.jpg|thumb|250px|Mêrel o ''Turdus merula'']]
Al '''mêrel''' ('''merlo''' in [[italiân]] - ''Turdus merula'' al só nòm sientéfich) l'è un uşèl ed la faméja di [[Turdidae]].
==Aspèt==
Al mâs'c l'è lòngh fîn a 25 centémeter e al preşèinta dal piómi in gèner dal tót nîgri o maròun scûr; al bèch, e al cutōren ed j ôc în 'd un zâl vîv ch' al tènden a l' aransòun. Al sâmpi în murôti e a scâj.
La fèmna l'é, invēci, ed culōr maròun scûr, cun la gōla pió cêra e righêda. Soquânt mâs'c a preşèinten un culōr maròun dal bèch, piotôst che zâl o aransòun. Ind i mâs'c dal vôlti a 's pōlen catêr di elemèint mèz albèin, ch' a 's arcgnòsen dal pèni dal j êli o còli ed la còva in pêrta biânchi.
==Al só magnêr==
[[File:turdus merula.jpg|left|thumb|200px|'Na fèmna]]
Al mêrel al mâgna ed tót. Al mâgna, in môd principêl, frûta, cócli e di bghîn.
Al só ambiĵnt naturêl l'é al bôsch, mó al 's adâta a stêr in tânt abiĵnt (in prâtica in tót i pôst in dóve al pōl fêr al né) e despès a 's câta in zôni dóve a gh'é dal cà a cuntât dirèt cun l'òm.
==Inrasamèint==
Al né, fât da la fèmna, a 's câta insém a i râm ed j êlber, in mèz a i maciòun o ânch a la bòuna in bûşi per fâti per tèra. La fèmna la mèt zò j ōv trèi vôlti l' ân; in gèner în da i 4 a i 6 ed culôr azór-grîş, macêdi, in môd mìa pêra, cun di puntèi grîş. Al peréiod ed cuvadûra la va da i quatôrdes a i quédeş dé e l'é préma ed tót la fèmna a cuvêr j ōv, ânca se mìa despès a 'gh da 'na mân ânca al mâs'c. A guardêr a móten, a 's pōl vèder che al né al vîn fât a divêrsi altèsi da tèra a secònd che la cuvêda la sìa la préma o la secònda o la têrsa. I mêrel per ògni cuvêda a câmbien al né, an drōven mai l'istès né p'r al cuvêdi dôp la préma.
In gèner i mêrel a vîven i côpi işolêdi. Ind al tèimp dal pâs a dvèinten in gèner pió socêl e pōlen catêres ânch in brânch.
==Al cânt==
[[File:Kos Turdus merulaRB.jpg|200px|right|thumb| Mêrel mâs'c]]
Ché sòta al cânt 'd un mêrel mâs'c:
[[File:Turdus_merula_male_song_at_dawn(20s).ogg|Turdus_merula_male_song_at_dawn(20s).ogg]]
Al só cânt l'é un s'céfel s'cèt, ch' al câmbia despès, muşichêl e sèimper alēgher. Al pōl èser paragunê a un sòun cumpâgn a un ''tciuc-tciuc-tciuc'' piotôst bâs, opór a un sutîl ''tsii'' o a un rabî ''cie-ciecie'', mèinter, se spavintê, ind l'alvêres al fà, a l'improvîş, un ciaciaramèint sighê ch' al pré spavintêr quelchidûn distrât che al rîva ind i só parâg sèinsa vèder in dó l'é. In pió l'é bòun 'd imparêr, sèinsa fadîga, 'na s'ciflêda bâst' ech sia per pó turnêrla a cantêr fîn a la nòja.
Quând al cânta al tènd a spustêres vêrs la séma ed l' êlber.
A pōl sucêder che in luntanânsa un êter mêrel, cun la só s'ciflêda, al ghe sfêlsa i sō s'céfel e che ciaschidûn di dû al cânta di pès sèinsa che ûn al quâcia cl' êter. Dâto che al mêrel al cumîncia a cantêr vêrs al trèi ed la matèina a pōl capitêr che int al sitê al dâga un pô fastédi.
==In dó 's câta==
[[File:Turdus merula distribution.jpg|thumb|230px|Zôni in dó 's câta al mêrel]]
Dôp la pâsra al Mêrel l'é l'uşèl pió sparpagnê in Europa e in [[Itâlia]]. L'é difâti sparpagnê int tót al teritôri ed l'Europa, a pêrt ed l' Êlta Scandinavia.
In pió al gh'é in Asia, tra la mezanôt e matèina ed l'Africa, int al Canarie e int l'Azzorre.
Ind l' [[invêren]] al se spôsta da i paèiş pió frèd a quî pió chêld, mèinter int al zôni moderêdi cme l'Itâlia al gh'é tót l'ân.
==Ambiĵnt naturêl==
Al vîv generalmèint int i bôsch cun sotbôsch, int i frutēt e int al végni, e l'é comûn int tóti al zôni ed coltûra. Al Mêrel dal culêr a 'gh piêş di pió al zôni ed muntâgna in dóve a 's câta ed mèj cun l'âria ch' a gh'é in chî parâg
== Êter progèt==
{{interprogetto|commons|wikispecies}}
== Colegamèint d' ed fōra ==
{{avibase}}
* [http://ibc.lynxeds.com/video/eurasian-blackbird-turdus-merula/male-singing-tree Filmê dal cânt 'd un mêrel]
== Fotograféi ==
<gallery>
Immagine:Merlo-NidoConUovo.jpg|Al né
Immagine:Merlo-UovoConCentimetri.jpg|L'ōv
Image:Amselkueken.jpg|Pulşèin
Immagine:Weiße Amsel Flug.jpg|Mêrel biânch
</gallery>
<div class="Riferimeint GrisOrlee">
<div style="font-size:90%;">
</div>
'''Nôta''': cla pâgina ché l'é stêda inviêda cun 'na tradusiòun da '''[[:it:Turdus merula|Turdus merula]]''' trâta da '''[[:it:|it.wikipedia.org]]'''.<br/>Guêrda la '''[http://it.wikipedia.org{{localurl:Turdus merula|action=history}} stôria ed la pâgina uriginêla]''' per cgnòser l'elèinch 'd j autōr.
</div></div>
|ps2=
{{dialortCass | dial=Bulgnais |cass=BLG}}
[[File:Kos Turdus merulaRB.jpg|thumb|300px|right|]]
Un '''mèrel''' (as dis anch '''mérel'''), l'è un uṡèl grand e naigher cun un bêc żâl.
Al sû nómm latén l è ''Turdus merula''.
An s in tróva di mondi int i bûsc d'l [[Europa]] e d'l [[Asia]].
|sel=1
}}
{{BESTIE EMILIANE}}
| |||