4 (nùmer): differenze tra le versioni

Contenuto cancellato Contenuto aggiunto
mNessun oggetto della modifica
mNessun oggetto della modifica
Riga 9:
{{dialort | dial=Carpśàn}}
 
Al '''4''' ('''quàter)''', ''quattro'' in [[itagliàn]], ''quattuor'' in [[latèin]]) 'l è al [[nómmer|nùmer]] [[nómmer naturèl|naturêlnaturèl]] (<math>\mathbb N</math>) ch'ala seguìs al ''[[3 (nùmer)|3 (trī)]]'' e 'l vin prìma dal ''[[5 (nùmer)|5 (sinc)]]''. In dla [[Nùmer romàṅ|numerasiòun]] di [[Ròma antìga|romàṅ antîgantìg]] 'l era scrìt '''IV'''. In dla [[nùmer ordinêl|numerasiòun ordinèla]] al tóś al '''quertquèrt''' post.
 
==Proprietê matemàtichi==
* Al '''4''' 'l è al [[nùmer quadrê|quadrê]] dal ''[[2 (nùmer)|±2]]'', a dir che per grandèsa, al vin dòp dal quadrê edl [[1 (nùmer)|1 (ùn)]] e a quèl dal [[0 (nùmer)|0 (śèro)]]:<br>
:<math>2^24</math> = <math>42^2</math> perchè <math>2^2=2\cdot 2 = 4</math><br><br>e cla proprietê chè la s pōl anca scrìver:<br><br><math>\log_2 4=2</math><br>[[Logarìtem|Logarìt'm]] in dla bêś 2 dal '''4''' 'l è al 2, a dir che 'l esponèint da dèr a 'l 2 p'r avér al '''4''', 'l è 2.<br><br>
* 'L è 'l quèrt nùmer edla [[nùmer idònev|séri di nùmer idònev]]:
:<math> 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 12, 13, 15, 16, 18, 21, 22, 24, 25, 28, 30, 33, 37, \dots </math><ref>{{en}} [https://oeis.org/A000926 sequàinsasequèinsa OEIS] A000926 di nùmer idònev.</ref><br><br>
* 'L è 'l quèrt nùmer edla [[sucesiòun 'd Ulam]] (1, 2):
:<math> 1, 2, 3, 4, 6, 8, 11, 13, 16, 18, 26, 28, 36, 38, 47, 48, 53, 57, 62, 69, 72, 77, \dots </math><ref>{{en}} [https://oeis.org/A002858 sequàinsasequèinsa OEIS] A002858 di nùmer 'd Ulam.</ref><br><br>
* 'LAl ètōś 'lal ters terminpost edlain dla [[sucesiòun ed Mian-Chowla|sucesiòun 'd Mian-Chowla]]:
:<math> 1, 2, 4, 8, 13, 21, 31, 45, 66, 81, 97, 123, 148, 182, 204, 252, 290, 361, 401, 475, \dots </math><ref>{{en}} [https://oeis.org/A005282 sequàinsasequèinsa OEIS] A005282 di nùmer 'd Mian-Chowla.</ref><br><br>
* 'L è 'l quèrt nùmer edla séri di [[nùmer stretamèint mìa palìndrom]]:<br>
:<math> 1, 2, 3, 4, 6, 11, 19, 47, 53, 79, 103, 137, 139, 149, 163, 167, 179, 223, 263, 269, \dots </math><ref>{{en}} [https://oeis.org/A016038 sequàinsasequèinsa OEIS] A016038 di nùmer stretamèint mìa palìndrom.</ref><br><br>
* 'L è 'l ters dla séri di [[nùmer altamèint totiìnt]]:<br>
:<math> 1, 2, 4, 8, 12, 24, 48, 72, 144, 240, 432, 480, 576, 720, 1152, 1440, 2880, 4320, 5760, \dots </math><ref>{{en}} [https://oeis.org/A097942 sequàinsasequèinsa OEIS] A097942 di nùmer altamèint totiìnt.</ref><br><br>
* Insèm a 'l [[1 (nùmer)|1]], a 'l [[2 (nùmer)|2]] e a 'l [[6 (nùmer)|6]], al '''4''' 'l è 'n [[nùmer 'd Harshad#Nùmer 'd Harshad complēt|nùmer 'd Harshad complēt]], a dìr ch'l è 'n [[nùmer 'd Harshad]] in na bêś quelsìes ch'al vègna scrìt.<br>'L è anc da mêś a la séri di nùmer 'd Harshad in dla [[sistéma numèric decimêl|bêś 10]]:<br>
:<math> 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 12, 18, 20, 21, 24, 27, 30, 36, 40, 42, 45, 48, 50, 54, 60, 63, \dots </math><ref>{{en}} [https://oeis.org/A005349 sequàinsasequèinsa OEIS] A005349 di nùmer 'd Harshad.</ref><br><br>
* 'L è 'l secònd edla séri di [[nùmer potèint]]:
:<math> 1, 4, 8, 9, 16, 25, 27, 32, 36, 49, 64, 72, 81, 100, 108, 121, 125, 128, 144, 169, 196, 200, \dots </math><ref>{{en}} [http://oeis.org/A001694 sequàinsasequèinsa OEIS] A001694 di nùmer potèint.</ref><br><br>
 
==Al nùmer 4 in dla geometrìa==
Al [[polìgon]] ch'al gh'à '''quater''' cô in dal só perìmeter 'l è al '''[[quadrilàter]]''', e quand pò i cō e i angùlangol j'ìn tùt uguêl, al dvàinta al '''[[quadrê]]'''.<br>Al [[poliéder]] ch'al gh'à '''quater''' faci in dal só estèren 'l è al '''[[tetraéder]]''', sìa [[poliéder regulêr|regulêr]] che anca mìnga regulêr.
<gallery>
File:Convex quadrilateral.png|Un quadrilàter convês, '''4''' cô diferèint.
File:SQUARE SHAPE.svg|Al quadrê, '''4''' cô cumpâgn.
File:Tetraéder ed lègn.JPG|Al tetraéder regulêrregolêr, '''4''' ghìgni triangulèritriangolèri cumpàgni.
</gallery>
 
Riga 51:
 
==Èter progêt==
{{interprogetto|commons=Category:4 (number)|wikt=iten:quattroquàter}}
 
==Colegamèint estèren==
* {{it}} [http://www.treccani.it/vocabolario/ricerca/quattro/ La vóś] in sìm'a 'l Vucabulàrivocabolàri ''Treccani''.
* {{it}} [http://www.etimo.it/?term=quattro&find=Cerca D'indû a deśvìn al só nòm] in sìm'a ''etimo.it''.
 
==Referèinsi==