Preśèpi
|
C'l artìcul chè 'l è scrit in
Miranduléś |
Al Preśèpi (presepe in Itagliàn) 'l è na rapreśentasiòṅ cun dal statvi pìculi dla vgnuda a 'l mónd ad Geśù Crist ch'la pògia al raìś in di tèmp antìg dal Mediuêv. La paròla la vèṅ da 'l Latìn praesaepe ch'la vōl dir grépia (literalmènt prae = in frònt e saepes = ricìnt). In particulàr, in dal Vangél ad San Luca a s cònta ch'la Madóna, dòp avér-al fat nàsar, l'à fat sù al putèṅ in na fasa e la 'l à mis in un "praesepe".
La Madóna la gh'iva 'd andàr a Betlèm par via dal Censimènt ma, a n catànd minga pòst in gnanc 'n albêrg, l'è stada custréta a mét'r a 'l mónd Geśù Bambèṅ dént'r a na spelònca.
In di preśèpi, par réndar l'idéa dl'èrba, a s dróa dal musć e in gènar ad sóta i ś métan dal luś. I s dróan tut i persunàǵ dal Nadâl: la Madóna, San Giuśèp, 'l àśan, al bō, i pastōr, i rè mâś, gl'agnèi, gl'àngii e via acsè.
A dir-la tuta però, in di quàtar Vangéi a n s dascór mai ad spilònchi, ad bō, 'd àśan e ad Mâś, ma la tradisiòṅ la gh i mét listés.
In Itâglia i èṅ dimóndi famóś i preśèpi napulitàṅ, bulgnéś e genuvéś mént'r a 'l èstar quéi catalàṅ, pruvensàl e tedésc.