Masinsâdegh

Artécol in dialèt arzân

Mansinsâdegh ( Massenzatico in italiân) l'é óna dal vèci Véli dal circundâri ed Rèz, incō l'é 'na grôsa frasiòun ed 4.000 abitânt ch' la fà pêrt ed la Circoscrisiòun Nord-Est (la vècia Circoscrisiòun N.7)
Masinsâdegh l’é tra mezanôt e matèina e a 7,5 chilômeter dal cèinter ed Rèz.

La cēşa ed Sân Dunèin

Stòria

Al j urègin ed la frasiòun a s’arfân probabilmèint a la coloniṣasiòun rumâna, cme a testimônia la catêda, sucèsa int al 1702, ed ‘na lâpida mèinter a ‘s fêva un schêv int al cantèini dal Palâs dal Vèschev. La divisiòun dal dé d’incō di sît d' atōrna a la frasiòun l’é quêṣi cumpâgn al j antîghi centóri rumâni. L’é stê fèdev sòta a l’avtoritê dal Vèschev ed Rèz da l’època ed la dominasiòun Carolingia fîn a l’Unitê d’Itâlia. Sté ligâm, durê tân sècol, l’à lasê cme testimuniânsa la cêṣa dedichêda a Sân Dunèin, pugêda al Palâs dal Vèschev. Numinê fîn dal IX sècol tra i pusès ed la cêsa, al fabrichêt l’à subî, ind i sècol, dimòndi arnuvamèint, spêci int al XVIII sècol, quând l’à tôt la fiṣionòmia dal dé d’incō, mēno che la pitûra dal parèidi intêrni e ‘d la facêda, ôvra dal XIX sècol.

Cun l’Unitê d’Itâlia al proprietê ed la cêsa în stêdi sequestrêdi e mési a l’incânt, e ânch al tèri ed Masinsâdegh în stêdi tôti via dal contròl dal Vèschev dôp mél ân ed pusès. Ind i prém ân dal Règn d’Itâlia a gh’é stê dimòndi rivôlti, tra còsti còla ed la tâsa insém al maṣnê (1869). Per rispònder a i biṣògn ed la pôvra gînta é nasû a Masinsâdegh int al 1866 ‘na Coperatîva ed cunsóm, sòta la spînta ed soquânt personâg famōṣ dal socialiṣém arzân, inséma a tót Camillo Prampolini. A la préma coperatîva a gh’ é andê a drê dal j êtri socetê, sia socialésti che catôlichi. Int al 1908 è stê tirê só la scōla elementêra, ch ‘la vîn druvêda incòra al dé d’incō.

Al tèimp dal fâsio a s‘ arfân l’invgurasiòun ed la Farmacìa Comunêla (1925), ed la Cantèina Socêla "La Grânda" (1937), butêda zò int al 2003, ed la Cantèina Socêla "Cèinter" (1938) e di fabrichêt atâch al Teâter Artigiân.

Al dé d’incō la cunuméia ed Masinsâdegh l’é in pió pêrta agrécola, ind dal câmp dal vèin (Lambrósch ), di prodòt dal lât (Grâna) e di nimêl. Però la pêrta pió grôsa ed la popolasiòun la lavōra ind i cèinter aṣvèin (Rèz, Curèz e Bagnōl in Piân). Ind i sînch ân dal 2002 al 2007 è chersû la popolasiòun, chersûda cumincêda ind j ân Utânta, grâsia ânch a la costrusiòun ed cà nōvi, adèsa Masinsâdegh l’é óna dal frasiòun cun pió gînta dal teritôri comunêl.

Materiêl pr'andêregh in fònda

(manca)Lésta di léber e documèint impurtântLésta di lébber e documèint impurtantBibliografia ed opere di riferimento:

1. Massenzatico : un millennio, un secolo 1 - 2 - Parrocchia - Storia
2. Aldo Ferretti - Massenzatico nella Reggio rossa (1885-1925) / prefazione di Rolando Cavandoli. - Reggio Emilia : Libreria Rinascita
3. Giuliano Ronzoni - Massenzatico e la sua chiesa nelle visite pastorali : Memorie e brevi note di vita religiosa e civile in una villa dell'agro reggiano. Dattiloscritto
4. Massenzatico : documenti per mille anni di storia / Rossana Maseroli Bertolotti. - Componendo

((manca)Nôta: sta pâgina ché l'é stêda inviêda cun 'na tradusiòun da it:MassenzaticoNota: sta pagina chè l'é steda tradòta da it:MassenzaticoNota: pagina inizialmente tradotta a partire da it:Massenzatico)