Dialèt cremunés

C'l artìcul chè 'l è scrit in Mantuàn

Al cremunés (an lumbàrd: cremones; ind l'urtugrafìa lucàl: cremunées, IPA: [kremu'neːs]) l'è 'n dialèt dal lumbàrd.
L'è parlà ind la sità 'd Cremùna e ind la zòna meridiunàl dla sò pruìncia (in cla setentriunàl as pàrla 'l cremàsch). L'è 'n pónt ad transisión in tra 'l lumbàrd ucidentàl e 'l lumbàrd urientàl (pr'ezémpi al bresàn), e al g'ha ànca dli bèli inflüènsi emiliàni.

I vèrb

Vèrb vésar

Indicatìu prezènt: mé sùnti/sum/sò, té te séet, lü l'è, nuàlter sùntum/sum, vuàlter sì, lur i è.
Indicatìu imperfèt: mé séri/sìvi, té te séret/sìvet, lü l'éra/ìva, nuiàlter sérem/sìvem, vuàlter séres/sìves, lur i éra/sìva.
Indicatìu fütür: mé saròo, té te sarèet, lü el sarà, nuàlter sarùm, vuàlter sarì, lur i sarà.
Cungiuntìu prezènt: che mé sìa/sìes/sàga/sài, che té te sìet, che lü el sìa, che nuàlter sìum/sàpium, che vuàlter sapié, che lur i sìa.
Cungiuntìu imperfèt: che mé füdès/füs, che té te füdèset/füset, che lü el füdès/fus, che nuàlter füdèsem/füsem, che vuàlter füdèsef/füsef, che lur i füdès/füs.
Cundisiunàl prezènt: mé sarès/sarèf, té te sarèset, lü el sarès, nuàlter sarèsem, vuàlter sarèsef, lur i sarès.
Infinì prezènt: èser, ìser o insìghe.
Particìpi pasà: stat.

Vèrb vérgh

Indicatìu prezènt: mé g'hòo, té te g'hèet, lü el g'ha, nuàlter g'hum, vuàlter g'hì, lur i g'ha.
Indicatìu imperfèt: mé gh'ìvi, té te gh'ìvet, lü el gh'ìva, nuàlter gh'ìvem, vuàlter gh'ìves, lur i gh'ìva.
Indicatìu fütür: mé gh'aròo, té te gh'arèet, lü el gh'arà, nuàlter gh'arùm, vuàlter gh'arì, lur i gh'arà.
Cungiuntìu prezènt: che mé gh'àbia, che té te gh'àbiet, che lü el gh'àbia, che nuàlter gh'àbium, che vuàlter gh'abié, che lur i gh'àbia.
Cungiuntìu imperfèt: che mé gh'avès/ès, che té gh'avesèt/èset, che lü el gh'avès/ès, che nuàlter gh'avèsem/èsem, che vuàlter gh'avèses/èses, che lur i avès/ès.
Cundisiunàl prezènt: mé gh'arès/arèf, té te gh'arèset, lü el gh'arès/aràf, nuàlter gh'arèsem, vuàlter gh'arèses, lur i gh'arès/aràf.
Infinì prezènt: vìghe.
Particìpi pasà: vìit.

I coniugazion

Indicatìu prezènt: mé vàrdi, té te vàrdet, lü el vàrda, nuàlter vàrdum/vardùm, vuàlter vardè, lur i vàrda.
Indicatìu imperfèt: mé vardàvi, té te vardàvet, lü el vardàva, nuàlter vardàvem, vuàlter vardàves, lur i vardàva.
'Indicatìu fütür': mé vardaròo, té te vardarèet, lü el vardarà, nuàlter vardarùm, vuàlter vardarè, lur i vardarà.
Cungiuntìu prezènt: che mé vàrda/vàrdi, che té te vàrdet, che lü el vàrda, che nuàlter vàrdum/vardùm, che vuàlter vardè, che lur i vàrda.
Cungiuntìu imperfèt: che mé vardès, che té te vardèset, che lü el vardès, che nuàlter vardèsem, che vuàlter vardèses, che lur i vardès.
Cundisiunàl prezènt: mé vardarès, té te vardarèset, lü el vardarès, nuàlter vardarèsem, vuàlter vardarèses, lur i vardarès.
Infinì prezènt: vardàa.
Particìpi pasà: vardàt.

II coniugazion

Indicatìu prezènt: mé védi, té te védet, lü el vèt, nuàlter védum/vedùm, vuàlter vedì, lur i vèt.
Indicatìu imperfèt: mé vedìvi, té te vedìvet, lü el vedìva, nuàlter vedìvem, vuàlter vedìves, lur i vedìva.
Indicatìu fütür: mé vedaròo, té te vedarèet, lü el vedarà, nuàlter vedarùm, vuàlter vedarì, lur i vedarà.
Cungiuntìu prezènt: che mé véda, che té te védet, che lü el véda, che nuàlter védum, che vuàlter vedì, che lur i véda.
Cungiuntìu imperfèt: che mé vedès, che té te vedèset, che lü el vedès, che nuàlter vedèsem, che vuàlter vedèses, che lur i vedès.
Cundisiunàl prezènt: mé vedarès, té te vedarèset, lü el vedarès, nuàlter vedarèsem, vuàlter vedarèses, lur i vedarès.
Infinì prezènt: véder e vedìi.
Particìpi pasà: vist e vedìit.

III coniugazion

Indicatìu prezènt: mé scrìvi, té te scrìvet, lü el scrif, nuàlter scrìvum/scrivùm, vuàlter scrivì, lur i scrif.
Indicatìu imperfèt: mé scrivìvi, té te scrivìvet, lü el scrivìva, nuàlter scrivìvem, vuàlter scrivìves, lur i scrivìva.
Indicatìu fütür: mé scrivaròo, té te scrivarèet, lü el scrivarà, nuàlter scrivarùm, vuàlter scrivarì, lur i scrivarà.
Cungiuntìu prezènt: che mé scrìva, che té te scrìvet, che lü el scrìva, che nuàlter scrìvum, che vuàlter scrivì, che lur i scrìva.
Cungiuntìu imperfèt: che mé scrivès, che té te scrivèset, che lü el scrivès, che nuàlter scrivèsem, che vuàlter scrivèses, che lur i scrivès.
Cundisiunàl prezènt: mé scrivarès, té te scrivarèset, lü el scrivarès, nuàlter scrivarèsem, vuàlter scrivarèses, lur i scrivarès.
Infinì prezènt: scrìver e scrivìi.
Particìpi pasà: scrit.

IV coniugazion

Indicatìu prezènt: mé sènti, té te sèntet, lü el sènt, nuàlter sèntum, vuàlter senté, lur i sènt.
Indicatìu imperfèt: mé sentìvi, té te sentìvet, lü el sentìva, nuàlter sentìvum, vuàlter sentìves, lur i sentìva.
Indicatìu fütür: mé sentaròo, té te sentarèet, lü el sentarà, nuàlter sentarùm, vuàlter sentarì, lur i sentarà.
Cungiuntìu prezènt: che mé sènta, che té te sèntet, che lü el sènta, che nuàlter sèntum, che vuàlter senté, che lur i sènta.
Cungiuntìu imperfèt: che mé sentès, che té sentèset, che lü el sentès, che nuàlter sentèsem, che vuàlter sentèses, che lur i sentès.
Cundisiunàl prezènt: mé sentarès, té te sentarèset, lü el sentarès, nuàlter sentarèsem, vuàlter sentarèses, lur i sentarès.
Infinì prezènt: sènter e sentìi.
Particìpi pasà: sentìit.

Vàrda ànca

Lumbàrd