Artéccol in dialàtt bulgnaiṡ

La Bulugnéṅna (in itagliàn Bolognina) l’é un vèc' quartîr sturicamänt uprèri dla zitè ed Bulåggna, incû dränt dal pió grand quartîr Navélli. L'é cal cun pió furèst ed tótta la zitè, żå da che int al sô intêren aj s câten emigliàn, itagliàn, àreb, zinîṡ, indiàn, albanîṡ, rumên e èter.

La s câta int la prémma periferî d såura dla zitè, drî dla staziån zentrèla. Al bän pió antîg Arclîż e la Caṡarèlta, dåu band pió céṅni, st'ûtma anc un tänp lucalitè dla fraziån dl'Arclîż, quand an i êren la Bulugnéṅna e gnanc la diviṡiån in quartîr, i én incû pèrt dla Bulugnéṅna, e istàss i n i én stè int al sô intêren, a nivèl aministratîv, quand che sta ché l'êra quartîr daparlî.

Bulugnéṅna, 12 ed nuvàmmber dal 1989. In cal mänter ch'as zelebrèva al 45ṡum aniversèri dla batâja d Pôrta däl Lâm, al segretèri dal Parté Comunéssta Itagliàn Achille Occhetto al dîṡ d anblé ch'al vôl dsfèr al PCI, sta ché l'é la ṡvôlta dla Bulugnéṅna, ch'l'é andè a purtèr a la disoluziån dal sô parté e a la nâsita dal Parté Demucrâtic dla Sinésstra ch'véggn.

Dåpp dla strè ferè, al riån l é taiṡ ed såura a la Curdgèla, parté da la Bulugnéṅna da l'avtostrè e la tangenzièl; a matéṅna l'è separè dâl quartîr ed San Dunè dla Puretèna (dal dé d incû "via Stalingrado", na vôlta la s gêva ṡlongamänt fòra däl mûra dl'antîga strè däl Mascarèl), pô vî Romita e vî Cadriàn; a sîra l'è divîṡa dâl riån däl Lâm dâl Navélli; infénna d såtta ai é la staziån, la feruvî e la "cîrcla" däl mûra (ai é da dîr che al cunfén dla Bulugnéṅna n äl tåcca, l'é la feruvî a fèr da fruntîra str'al Zänter e la Bulugnéṅna. Stäl dåu äi én lighè dal pånnt ed Galîra, ciamè par l urdinèri anc "pånnt ed vî Matejåtti" o "dla staziån".

As trâta d un riån sturicamänt pruletèri, arcgnussó int la tradiziån zitadéṅna cm un baluèrd comunéssta, famåuṡ såura d tótt par la sô bän cgnussó ṡvôlta, int la quèl a s à dzîṡ la disoluziån dal Parté Comunéssta Itagliàn e l'ugnån dî sô mémmber int al nôv Parté Demucrâtic dla Sinésstra.

Dal dé d incû l'è frecuentè da żänt ch'a dirénn radical chic o hipster, pr i sô anbiént e luchèl incluṡîv e anticunfurméssta.

La s disténngv par la lónnga da i èter quartîr bulgnîṡ par l arméṡṡd ed żänt ed tótti äl fâta ch'i i vîven insàmm: i furastîr qué i én asquèṡ i pió, se ågna grópp ètnic a fóss catè daparló (i én pió o manc un quèrt dla populaziån arṡidänta. Ai é anc na móccia d itagliàn nè fòra d Bulåggna; a s distenngv anc pr al fermänt culturèl e puléttg dal sô intèren, âl ispîrit spiparlén di ṡbandêren ch'ai én in gîr, frótt dal méss'c asquèṡ pèr pèr stra di natîv dla Bulugnéṅna, furastîr e żûven gnó in zitè pr istóddi o par lavurèr, sänza tgnîr da cånnt däl ideulugî d Sinésstra, bän ispàss anc estrêma, bän istrumnè int al riån.