Argintìna

C'l artìcul chè 'l è scrit in Miranduléś

L’Argintìna (República Argentina in spagnōl, a s lèś [reˈpuβlika aɾxenˈtina]), l'è na repùblica federàla ch'la s cata in dla part in bas dl'Amèrica Meridiunàla.

Al sò teritòri 'l è divìś in vint-a-tri pruìnsi e na sità autónuma, Buenos Aires, ch'l'è anc la sò capitàla. Àtri sità impurtànti i èṅ Córdoba, Ruśàri, La Plata e Mar del Plata.

La cunfìna a nòrd cun la Bulìvia e 'l Paraguay, a nòrd-èst c'n al Braśìl e 'l Uruguay, a èst cun 'l Ucéan Atlàntic, a òvest e a sud c'n al Cîl. C'n i sò 2.780.400 km² 'l è 'l paéś in du a s dascór al spagnōl più grand a 'l mónd (al secónd dl'Amèrica latìna dòp al Braśìl). La gh'à na pupulasiòṅ ad quarànta-tri migliòṅ ad cristiàṅ, dagnóra tut uriginàri dl'Európa e dimóndi anc da l'Itàglia.

L'Argintìna l'è dvintàda 'n stat indipendènt in dal 1810 quànd 'l ùltim vicerè spagnōl 'l è stâ mandâ a cà. La sò munéda l'è 'l Peso argintèṅ e la ciàpa 'l nóm da la paròla argentum ch'in latìn a vōl dir Argìnt.

Al sò presidènt, da 'l 10 ad Dicémbar dal 2015, 'l è Mauricio Macri. Da 'l 1976 a 'l 1983 al paéś 'l è stâ in dal maṅ di militàr ch'i aṅ spasâ via gl'upuśidōr cun la fòrsa, faghénd anc sparìr via trénta-mila parsòni (i desaparecidos).

In dal 2001 l'Argintìna l'à patî na criśi finansiària 'd c'l àtar mónd, finénd anc in default.