Al compâgno Don Camél (félm)

Cl' artécol ché l' è scrét in Arzân Emiliàn
Il compagno Don Camillo

Don Camél ch' al lēz
al "Breviâri ed Lenin" davânti a Pepòun
Al compâgno Don Camél
1965
Regía: Luigi Comencini
Scritōr: Giovannino Guareschi
Atōr: Gino CerviFernandel
Mùşica: Alessandro Cicognini, E.A. Mario,
Franco Migliacci, Domenico Modugno
Durêda dal félm: 109 minût
Léngua: Itagliàn, Dialèt arzân
Nasiòun/Paèiş: Itâlia


Al compâgno Don Camél (Il compagno Don Camillo in italiân) l’é l'ûltem epiṣôdi ed la sèria ed félm dōve i prutagonésta în Don Camél e Pepòun, trât da i racûnt ed Giovannino Guareschi, e dirèt da Luigi Comencini.

Stòria

Al paèiṣ dal séndech Pepòun e Don Camél l’é imparentê, fra mél polèmichi, cun ‘na sitadèina rósa.Quând Pepòun e i cumpâgn a decèden ed fêr un viâz in Rósia, Don Camél al tèinta ed partîr sêgh.A gh’la chêva a partîr sōl cun la minâcia ed dîr a tót ed ‘na scapêda sentimentêla dal séndech.Don Camél a’s procûra di documèint fêls: al srà al Compâgno Tarocci, sōl Pepòun e j êter só cumpâgn a sân chi l'é in realtê, al giurnalésta ch’j a cumpâgna al sà gnînt ed la vèira identitê dal "Magnaprēt" Tarocci.In Rósia a spetêri a gh’é dal j ativitê de scâmbi culturêl: balèt, ôpra, gâra ed pèsca al sturiòun, fèsti. In cól peréiod Nikita_Khruščëv al vîn casê via e lōr a vînen bluchê. Ind l' albêregh a discóten e a stân in pèina:

"D'altronde capo, se ha liquidato Crushov, questo si butta subito coi Cinesi"
"Bene, cala la Cortina di Ferro, come ai bei tempi!"
"Sì, solo che adesso ci siamo dentro noi!".

A decéden acsé de scapêr, dôp èsres divîş al Lambrósch e al Grâna, i dòun ch’îven purtê in Rósia. Per furtûna, egh câten la rêva e i “compâgni Italiân” a cuntènven a èser tratê bèin.

Al Brósch, al gh’à un fradèl dispêrs in guèra mó ló a’s vergògna perché só fradèl l’ēra ‘na Camiṣa Nîgra, mèinter al Brósch l’é 'd fèida cumunésta. Al Brósch l’à prumés a la vècia mêdra ed piêr ‘na candèila insém a la tòmba dal fradèl môrt: al srà Don Camél a dêregh ‘na mân a catêr al pôst gióst. Mumèint mosiunânt dal félm.

Al prēt dal paèiṣ al stà lughê, perché al gh' à pavûra dal séndech dal paeşèin rós, cumunésta ed fèr: dèinter a la cēşa a gh’é stê més un granêr. Al srà incòra Don Camél a intervgnîr e a ublighêrel a cunfesêr la mêdra dal séndech e a batzêr i tânt fiō. Un gajêrd alenamèint ed bòcs, dêda da l' istès Don Camél, a 'gh permetrà ed fêr frûnt cun al ‘stèsi êrmi al manèsch séndech.

Al giurnalésta ch’al cumpâgna la trêga l’imbastés ‘na relasiòun cun la Nadia, bèla tradutōra rósa: l’ûltma sîra ed permanèinsa, l’intervèint dal sôlit Don Camél l’impedès che i dû a cunclóden cun l’andêr a lèt insèm. A srà prôpria sta mancânsa ed la conclusiòun che la cunvisrà al giurnalésta de smuntêr zò, a l’ ûltem mumèint, da l’aparèc che j arè purtê a cà in Itâlia per stêr cun la ragâsa, che dôp a la spuserà e al la purterà in Itâlia.

Per impidîr al séndech rós ed turnêr a cà dôp l’Ôpra (e rivêr adôs a Don Camél e al prēt rós mèint'r ēren a drê a fêr al fusiòun religōşi), Pepòun al sfîda al séndech rós a la “gâra ed la vodka”: Pepòun al vîns mó l’à 'dbû acsé tânt ch’ a’s sèint mêl e a dêv èser ciamê al dutōr rós ch’ égh dà dal pastéli e a 'gh fà firmêr ‘na dmânda ed ricôver. Pepòun l’à ciapê ‘na bâla trésta: al piânş perché al vôl mìa èser: lasciato solo a morire come un cane, lontano da casa mia l’ingògna per còst tót al bustèin dal pastèli. Al dé dôp a’s partés per turnêr in Itâlia mó Pepòun al vîn fermê dal dutōr: l’é rivêda l’ambulânsa pr’ al ricôver :

"Partito nuon vuole responsabilita'"
"Ma io ora sto bene"
"Qui dice che nuo ( égh sègna al fòi firmê da Pepòun), cuompagno Buottazzi, da questa parte prego!"
E acsé Pepòun al vîn ricoverê.Mèinter l' ambulânsa la se şluntâna, Don Camél al tōş in gîr al funsionâri rós e cunvînt che chiló an cgnòsa mìa l'italiân, al dîş: Sì... E quando capisce, questo?!;
mó al funsionâri al rispònd:
Sempre, reverendo! Ho sempre capito tutto quello che dicevi. Nostro servizio informazioni migliore di tutto il mondo: sapevamo chi eri da prima che tu partissi. Ma non abbiamo segreti, per nessuno. Dillo al Papa. Digli che da noi non si sta così male. Digli che venga a farci visita! Buon viaggio!
Don Camél, armêş sèinsa parôli e spavintê, al scâpa ed cōrsa vêrs l'aparèc. Al gróp, sèinsa Pepòun e al giurnalésta, al tōrna in Itâlia.

A pâsen al stmâni, da la Rósia arîven dal cartulèini ed Pepòun: lavâg dal rēne, e dintêra nōva în dō dal cûri ch’ égh fân. Pó ânca al cartulèini an rîven pió, ed Pepòun an sà pió gnînto. A la fîn dal félm, al vèschev al ciâma Don Camél per guidêr ‘na cumitîva ed prēt in Amèrica, dal gróp a fà pêrta ânca Pepòun, vistî da munsgnōr, cun i şbâfi tajê e documèint fêls. Don Camél al ghe dmânda cme al pèinsa ed cunvînsrel ed fêres purtêr in América dâto che ló al pōl mìa èsser ricatê per facèndi matrimuniêli, dâto ch’an n’é mìa spuṣê. Pepòun al ghe ṣlòunga ‘na fôto, scatêda in Rósia, dōve a s’ vèd Don Camél cun in mân ‘na spéla cun la figûra ed la “fâlce e martèl” e ‘na bèla ragâsa rósa ch’ al la bêṣa in sém a la bòca:
"Cosa ne direbbe il vescovo di questa foto? Potete tenerla, ne ho altre 5 copie... e trentamila sono al paese, pronte per un lancio pubblicitario".
Don Camél al cêd e al pôrta sêgh Pepòun.

Al félm al finés cun Don Camél e Pepòun (vistî da prēt) che vân vêrs l'aparèc... prôpria mèinter al giurnalésta e Nadia, apèina spuşê, a tōrnen da la Rósia, i dû zōven, mèinter a guêrden vêrs al pésti dóv' a gh'é j aparèc, armâgnen de stóch quând arcgnòsen i dû cumunésta vistî da prēt.

J atōr

Chiêter ed la sèria

Colegamèint d'ed fōra


Nôta: cla pâgina ché l'é stêda inviêda cun 'na tradusiòun da Il compagno don Camillo (film) trâta da it.wikipedia.org.
Guêrda la stôria ed la pâgina uriginêla per cgnòser l'elèinch 'd j autōr.